Brunnklukka | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
Tvínefni | ||||||||||||||||||||||||
Agabus bipustulatus Linneus (1767) | ||||||||||||||||||||||||
Samheiti | ||||||||||||||||||||||||
|
Brunnklukka[1] (eða brúnklukka) (fræðiheiti: Agabus bipustulatus) er bjalla af brunnklukkuætt, og er t.d. algeng í vötnum, keldum og tjörnum á Íslandi. Brunnklukkur eru svart- eða brúnleitar og eru allstórar bjöllur, sundfættar, og geta skotist áfram með miklum hraða í vatni. Meðan þær eru lirfustigi kallast þær vatnskettir og hafa sterkar griptengur á höfðinu.
Brunnklukkur eru flatar á skrokkinn og mjög sléttar utan, og bæði lirfan, þ.e. vatnskötturinn, og þær sjálfar eru hin mestu rándýr og lifa á öllum þeim smádýrum, sem þær ráða við. Þær dveljast í vötnum, en synda upp undir yfirborð vatnsins og taka þar loft undir skjaldvængina og synda svo sem hraðast til botns aftur. Fálmarar þeirra eru með 11 liðum, fæturnir oftast 5 liða, og öftustu fæturnir eru hærðir, og eru sundfætur, mjög sterkbyggðar. Um nætur fer brunnklukkan úr vatninu og flýgur.
Brunnklukkan var talin eitruð á Íslandi lengi vel. Í þjóðsögum Jóns Árnasonar segir þannig frá eituráhrifum hennar:
Vatnskötturinn fær samskonar lýsingu.