Nitrilo

Cianidoj aŭ nitriloj
Metila cianido		Etila cianido	Propila cianido	Izobuteronitrilo	Fenila cianido
Benzila cianido		Fenetila cianido	Natria cianido	Cianida acido	Cianida jono

Nitrilo aŭ R-C≡N estas organika komponaĵo enhavanta la funkcian grupon cianidon aŭ C≡N. La prefikso ciano uzatas interŝanĝe kun la nitrila grupo en la industria literaturo. Nitriloj trovatas en pluraj utilaj kombinaĵoj, inklude de "metila cianoakrilato", uzata en super gluaĵoj, kaj "nitrila kaŭĉuko", ia polimero nitrilenhava uzata en laboratorioj kaj medicinaj gantoj. La nitrila kaŭĉuko ankaŭ uzatas kiel aŭtaj sigelringoj pro ĝia rezistemo al brulaĵoj kaj oleoj. Organikaj komponaĵoj enhavantaj multoblajn nitrilajn grupojn konatas kiel cianokarbonaĵoj^[1].

Neorganikaj kombinaĵoj enhavanta la grupon cianon R-C≡N ne nomatas nitrilooj, sed cianidoj. Kvankam nitriloj kaj cianidoj povas deriviĝi el cianidaj saloj, la plejmulto el la nitriloj ne estas tiel toksaj. Industrie, la ĉefa metodo por produktado de nitriloj estas la amoniaka oksidado^[2] kaj cianidigo^[3]. Ambaŭ procezoj estas medisubteneblaj pro tio ke ili ne generas stekiometriajn kvantojn de saloj.

1. ↑ Cianokarbonaĵoj
2. ↑ Amoniaka oksidado estas industria procezo por produktado de nitriloj uzante amoniakon kaj oksigenon.
3. ↑ Cianidigo estas aldono de la jonoj H₊ kaj CN_- al iu molekula substanco.