Poliploid

Poliploidne ćelije i/ili organizmi su oni koji u hromosomskoj garnituri imaju više od dva uparena seta homolognih hromosoma. Većina vrsta čije ćelije imaju jedra (eukarioti) su diploidni, što znači da imaju dva seta hromosoma – po jean set naslijeđen od svakog roditelja. Međutim, kod nekih organizama se javlja poliploidija, koja je posebno česta kod biljaka.

Pored toga, poliploidija se također javlja i u nekim tkivima životinja koja su inače diploidna, kao što je mišićno tkivo čovjeka. Ovo je poznato kao endopoliploidija. Vrste čija ćelije nemaju jedara (prokarioti) su haploidni organizmi, sa samo jednim hromosomom u svakoj ćeliji. Većina eukariota imaju diploidna ćelije, ali proizvode haploidne gamete (jajne ćelije i spermatozoidi) poslije mejoze. Kod viših biljaka i višećelijskih algi, gametofitna generacija je haploidna, koja gamete proizvodi putem mitoze. A monoploidi imaju samo jedan set hromosoma, a termin se obično primjenjuje na ćelije ili organizme koji su normalno diploidne. Mužjak pčele (trut) i drugih Hymenoptera, na primjer, su monoploidi.^[1][2]

Poliploidija se odnosi na numeričke promjene u čitavom (haploidnom) setu hromosoma. Organizmi u kojem određeni hromosomi ili hromosomski segment nedovoljno zastupljena ili se kaže da su aneuploidi. Stoga je razlika između aneuploidije i poliploidije u tome da se aneuploidija odnosi na numeričke promjene u dijelu hromosomskog seta, a poliploidija – na numeričke promjene u čitavom setu hromosoma.

Poliploidija se može pojaviti zbog abnormalne podjele ćelija i u mitozi, ali se obično događa u metafazi mejoze.

• Poliploidizacija je proces spontane ili inducirane konverzije ćelija ili individua iz haploidnog ili diploidnog stanja − u poliploidno, putem C-mitoze C-mejoze ili endomitoze (u kojoj podjelu hromosoma ne ptrati podela ćelije). Agensi koji mogu izazivati poliploidiju označeni su kao poliploidogeni faktori.^[3]

1. ^ Ibrulj S., Haverić S., Haverić A. (2008): Citogenetičke metode – Primjena u medicini . Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo,ISBN 978-9958-9344-5-2.
2. ^ Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
3. ^ Rieger R. Michaelis A., Green M. M. (1976): Glossary of genetics and cytogenetics: Classical and molecular. Springer-Verlag, Heidelberg - New York, ISBN 3-540-07668-9; ISBN 0-387-07668-9.