Serynetka

Serynetka

fr. serinette

Klasyfikacja naukowa

421.222.11-9 Aerofon piszczałkowy (instrument dęty właściwy)

Klasyfikacja popularna

instrument mechaniczny

Podobne instrumenty

katarynka

Multimedia w Wikimedia Commons

Serynetka (fr. serinette) – mechaniczny instrument muzyczny służący do przyuczania ptaków do śpiewania melodii granej na instrumencie^[1][2][3]. Jeden z prototypów katarynki^[2]. Ma formę drewnianej skrzynki z wystającą na zewnątrz korbą. Wewnątrz znajduje się wałek z nabitymi kołkami, miech klinowy oraz małe piszczałki^[4].

Korba połączona jest z wałkiem i miechem; kręcenie nią powoduje obracanie wałka oraz naprzemienne tłoczenie powietrza przez miech do wiatrownicy. Kołki rozmieszczone w odpowiedniej sekwencji na wałku, przemieszczając się wzdłuż mechanizmu dźwigniowego otwierają i zamykają wentyle w wiatrownicy; powietrze kierowane jest do odpowiednich piszczałek, które grają melodię zgodnie z sekwencją kołków na walcu^[4]. Na wałku zakodowane jest kilka melodii, których wyboru dokonuje się podobnie jak w katarynce przesuwając go na boki. Większość serynetek ma jeden głos składający się z 10 piszczałek nastrojonych w skali diatonicznej c³–d⁴ z dodatkowym dźwiękiem ♭b^3[3].

Serynetki budowane były we Francji od początku drugiej ćwierci XVII wieku^[2][3]. Produkowane były głównie w okolicach Wogezów^[3]. Z powodu typowego zastosowania jakim była nauka śpiewu ptaków^[5][6], zwłaszcza kanarków oraz czyżów^[7], nazywane są niekiedy „ptasimi organami”^[5].