Surya

Si Surya (Sanskrito: सूर्य, IAST: Sūrya) an saldang saka an solar deity sa Hinduismo.^[1][1] Siya an tradisyonal na saro sa mayor na limang diyos sa tradisyon na Smarta, na gabos pinagkokonsiderang katumbas na diyos sa Panchayatana puja asin iyo an paagi tangani na marealisar si Brahman.^[2] Kaiba sa iba pang ngaran ni Surya sa suanoy na literaturang Indiyan an Aditya, Arka, Bhanu, Savitr, Pushan, Ravi, Martanda, Mitra, Bhaskara, Prabhakara, Kathiravan, asin Vivasvan.^[1][3][4]

An ikonograpiya ni Surya parati naglaladawan sa pagsakay sa karwaheng binubusol nin mga kabayo, parati pito sa bilang na nagrerepresentar sa pitong kolor nin nahihiling na liwanag, asin pitong aldaw kan semana.^[1][5] Durante kan peryodo kan edad media, si Surya sinasamba na kaiba si Brahma kapag aldaw, si Shiva sa odto asin Vishnu sa banggi.^[1][6] Sa nagkapirang suanoy na teksto asin arte, si Surya ipinepresentar nin syncretically kaiba ni Indra, Ganesha, o iba pa.^[1][5] Si Surya bilang sarong dios nakukua man sa arte asin literatura kan Budhismo asin Jainismo. Sa Mahabharata asin Ramayana, si Surya pigrepresentar bilang espiritwal na ama ni Lord Rama asin Karna (mga protagonista kan Ramayana asin kan Mahabharata, sosog igdi). Si Surya sarong panginot na dios sa pagromdom kan mga karakter kan Mahabharata asin Ramayana, kaiba si Shiva.^[7]

Si Surya ilinaladawan na may kaibang sarong Chakra, na iniinterpretar man bilang Dharmachakra.^[8] Si Surya an kagurangnan kan Simha (Leo), saro sa doseng konstilasyon sa sistema nin zodiac kan astrolohiyang Hindu. Si Surya o Ravi an basehan kan Ravivara, o Domingo, sa kalendaryong Hindu.^[9] Kabali sa mga panginot na kapiyestahan asin pilgrimage sa pagtaong onra ki Surya iyo an Makar Sankranti, Pongal, Samba Dashami, Ratha Sapthami, Chath puja asin Kumbh Mela.^[10][11][12]

Partikularmenteng iginagalang siya sa tradisyon na Saura na yaon sa mga estadong Indian arog kan Rajasthan, Gujarat, Madhya Pradesh, Bihar, Maharashtra, Uttar Pradesh, Jharkhand, asin Odisha.

Huli ta natadang buhay bilang pangenot na dios sa Hinduismo na mas halawig kisa arin man sa orihinal na mga dios na Vedic, an pagsamba ki Surya nagluya nin marhay kan mga ika - 13 siglo, tibaad bilang resulta kan paglaglag kan Muslim sa mga templo nin Saldang sa Amihanan na India. An bagong mga templo nin Saldang haros napondo na sa pagtogdok, asin an nagkapira kan huri ibinalik sa ibang dios. Dakol na mahalagang templo si Surya an yaon pa, alagad an kadaklan mayo na sa pagsamba. Sa nagkapirang aspekto, may tendensia si Surya na ibanan kan prominenteng mga dios na si Vishnu o Shiva, o ibinilang na subsidiary para sa sainda.

1. ↑ ^{1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5} Dalal, Roshen (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. ISBN 978-0-14-341421-6. Archived from the original on 8 June 2020. Retrieved 26 September 2016. 
2. ↑ Flood, Gavin (1996). An Introduction to Hinduism. Cambridge University Press. ISBN 9780521438780. Archived from the original on 29 November 2016. Retrieved 3 September 2016. 
3. ↑ Alexandra Anna Enrica van der Geer (2008). Animals in Stone: Indian Mammals Sculptured Through Time. BRILL. pp. 236–. ISBN 978-90-04-16819-0. Archived from the original on 25 December 2018. Retrieved 15 November 2015. 
4. ↑ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam, ed. India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 76. 
5. ↑ ^{5.0 5.1} Shimkhada, Deepak (1984). The Masquerading Sun: A Unique Syncretic Image in Nepal. 
6. ↑ T. Richard Blurton (1993). Hindu Art. Harvard University Press. p. 118. ISBN 978-0-674-39189-5. Archived from the original on 8 June 2020. Retrieved 26 September 2016. 
7. ↑ R. T. Vyas; Umakant Premanand Shah (1995). Studies in Jaina Art and Iconography and Allied Subjects. Abhinav Publications. pp. 23–24. ISBN 978-81-7017-316-8. Archived from the original on 9 June 2020. Retrieved 26 September 2016. 
8. ↑ Journal, Volumes 11-14. Asiatic Society. 1969. p. 131. 
9. ↑ Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. p. 89. ISBN 978-0-14-341421-6. Archived from the original on 10 December 2019. Retrieved 26 September 2016. 
10. ↑ J. Gordon Melton (2011). Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations. ABC-CLIO. pp. 547–548. ISBN 978-1-59884-205-0. Archived from /books?id=KDU30Ae4S4cC&pg=PA547 the original Check |url= value (help) on 8 March 2017. Retrieved 8 March 2017. 
11. ↑ Diana L. Eck (2013). India: A Sacred Geography. Random House. pp. 152–154. ISBN 978-0-385-53192-4. Archived from the original on 8 March 2017. Retrieved 8 March 2017. 
12. ↑ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism. N–Z. The Rosen Publishing Group. p. 514. ISBN 978-0-8239-3180-4.