Tabletopspel

Tabletop wargames, of miniature wargames, zijn een spelvariant van wargames oftewel oorlogsspelletjes. Het woord miniature verwijst naar het gebruik van miniatuursoldaatjes als speelstukken, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld bordspellen of computerspellen. Meestal wordt een miniature wargame gespeeld op een tafel (vandaar de benaming 'tabletop' die soms gebruikt wordt), maar de vloer, een pingpongtafel, een zandtafel, of zelfs de tuin of het terras kan ook geschikt zijn.

De veldslag wordt op het speelveld uitgebeeld met miniatuursoldaatjes uit plastic of metaal. Bij wijze van aankleding wordt er ook gebruikgemaakt van terreinstukken (Engels: scenery). Dit kunnen schaalmodellen van bergen, rivieren, bomen, gebouwen of kastelen zijn. Vaak worden de soldaatjes gedetailleerd geschilderd, en worden scenery-elementen zelf gebouwd. In die zin heeft miniature wargaming wel wat gemeenschappelijk met hobby's zoals modelbouw of modelspoorbanen.

De thema's die aan bod komen kunnen historisch zijn (bijvoorbeeld een napoleontische veldslag), fantasy (bijvoorbeeld een veldslag gebaseerd op de boeken van Tolkien) of sciencefiction (bijvoorbeeld veldslagen gebaseerd op populaire sf-films). Het soort militaire eenheden die in het spel aanwezig zijn, hangen sterk samen met het thema van het spel. Zo zullen bij een spel gebaseerd op een napoleontische veldslag voornamelijk infanterie-, cavalerie-, en artillerie-eenheden op de tafel staan. Bij een spel dat zich afspeelt gedurende de Tweede Wereldoorlog zullen tanks een prominente rol spelen. Bij fantasy-veldslagen zullen dan weer eerder troepen zoals orks, dwergen, draken en tovenaars aanwezig zijn.

Het principe van de meeste miniature wargames is als volgt: De militaire eenheden, voorgesteld door miniatuursoldaatjes, kunnen per beurt een bepaalde afstand op de tafel verplaatst worden en hebben allerlei karakteristieken zoals een aanvallende en verdedigende kracht. De eenheden kunnen met elkaar in gevecht gaan, en trachten elkaar te vernietigen of op de vlucht te jagen. Spelregels bepalen hoe de uitkomst van gevechten worden bepaald (meestal wordt hierbij gebruikgemaakt van dobbelstenen), en hoe men troepen kan bewegen en manoeuvreren over het speelveld.

De samenstelling van de legers die tegen elkaar ten strijde trekken kan sterk afhangen van de gebruikte spelregels. De meeste regelsets hanteren een puntensysteem, waardoor de speler zelf een leger kan samenstellen. Op die manier kunnen legers van ongeveer gelijke sterkte tegen elkaar spelen. Andere systemen hanteren vrijere scenariosystemen, waarbij uitgegaan wordt van een bepaalde beginopstelling van de troepen, en waarbij de legers niet noodzakelijk gelijk in sterkte zijn. Dergelijke scenario's zijn vaak gebaseerd op historische veldslagen. Dit laatste betekent echter niet dat het verloop van de veldslag reeds op voorhand vastligt. Immers, het is aan de spelers om zelf te beslissen hoe en waar troepen worden ingezet, wat sterk kan verschillen met de historische gebeurtenissen waarop het spel ter inspiratie gebaseerd is.

De winnaar wordt bepaald door op voorhand bepaalde objectieven af te spreken. Dit kan inhouden dat het vijandelijke leger moet vernietigd worden, maar evengoed dat een bepaalde heuvel moet ingenomen worden, een konvooi moet begeleid worden, een rivier moet overgestoken worden, enz.

Miniature wargaming als hobby is uitgebreider dan het spel zelf. Het modelbouw aspect (schilderen van soldaatjes, bouwen van terreinstukken) werd reeds eerder vermeld. Voor historische wargames wordt ook dikwijls historisch opzoekwerk verricht, zodat vele wargamers ook een sterke interesse hebben in militaire geschiedenis. Voor fantasy en sciencefiction wargames speelt dit aspect minder een rol, alhoewel een gedegen kennis van de fantasy en sciencefiction werelden waarin de wargames zich afspelen altijd mooi meegenomen is.