Tokkelos of tokkelossie is 'n inheemse Suid-Afrikaanse woord wat "spook" of "bose gees" beteken en algemeen in gebruik is.[1]
'n Tokkelos word gesien as 'n harige, kwaadwillige, klein kabouteragtige, magiese skepsel wat met Sangomas, of "toordokters" geassosieer word.[2]
Daar is nie baie oor tokkelosse self geskryf nie, maar Afrikaanse literatuur verwys algemeen daarna. Die roman Toorberg, deur Etienne van Heerden (1986) is 'n klassieke voorbeeld. Nog 'n voorbeeld is Gerhard Steyn se liedjie, Tokkelossie.[3]