Grafschaft Kyburg

D Groofschaft Kyburg isch bis zur Zit vo dr Helvetik e Verwaltigsäihäit im Gebiet vom hütige Kanton Züri in dr Schwiz gsi.

D Groofschaft isch im 11. Joorhundert us dr Verbindig vo dr Adelheid, dr Dochder vom Adalbert, em letschte Heer vo Winterthur, mit em Hartmann I. vo Dillinge entstande. Vo denn aa het sich dä noch sim nöije Stammsitz vo Kyburg gnennt.

Dr Grundbsitz vo de Kyburger het in dr erste Zit Gebiet vom Zürcher Oberland bis an d Thur umfasst, vor allem aber s gschlossene Grundäigedum um d Stadt Winterthur, wo meer oder weeniger em hütige Bezirk Winterthur entspricht. D Territorialpolitik vo de Kyburger het iiri Bsitzdümer abgrundet. Mit ere gschickte Hürootspolitik häi si im ganze Schwizer Middelland Territorie under iiri Kontrolle chönne bringe. Wo d Kyburger 1264 usgstorbe si, häi d Habsburger iire Bsitz gerbt. Vo denn aa het mä nume no dr äigentlig Stammbsitz vo de Kyburger as Verwaltigsäihäit innerhalb vo de habsburgische Gebiet as «Groofschaft Kyburg» bezäichnet.

Dr Herzog Friedrich IV. vo Tirol het as Regänt vo de habsburgische Vorland d Groofschaft Kyburg im Joor 1424 us Gäldnot an d Stadt Züri verpfändet. Dr habsburgisch Kaiser Friedrich III. het Züri im Kampf um s Erb vo de Toggeburger im Alte Zürichrieg understützt und het dorum 1442 dr grösst Däil vo dr Groofschaft Kyburg zruggüberchoo. Züri het nume s Gebiet westlig vom Fluss Glatt bhalte, wo vo denn aa Neuamt ghäisse het. D Habsburger häi allerdings scho 1452 dr Räst vo dr Groofschaft dr Stadt Züri müesse verchaufe. Dr Stadtstaat Züri het d Groofschaft, mit Usnaam vo dr Obervogtei Neuamt, wo 1442 abdrennt worden isch, ganz in si Herrschaftsberiich iigliideret und het sä dur e Landvogt lo regiere, wo im Schloss Kyburg residiert het. D Stadt Winterthur het immer no de Habsburger ghöört, aber d Zürcher häi sä 1467 chönne chaufe. Si het als Munizipalstadt e Sonderstatus bhalte.

1798 isch d Groofschaft as Verwaltigsäihäit im Zug vo dr Helvetik und vom Iimarsch vo de Franzoose ufglööst worde.