Photosynthese

Unter Photosynthes (altgriechisch φῶς phōs „Liecht“ un σύνθεσις sýnthesis „Zämmesetzig“) verstoht mer d Erzygig vu energyryche Stoff us energyermere Stoff mit Hilf vu Liechtenergy. Si wird vu Pflanze, Alge- un e Dail Bakteriegruppe bedribe. Bi däm biochemische Vorgang wird zerscht mit Hilf vu liechtabsorbierende Farbstoff, zmaischt Chlorophyll, Liechtenergy in chemischi Energy umgwandlet. Die wird derno unter anderem zum Ufböu vu energyryche organische Verbindige – Chohlehydrat - us energyaarme, anorganische Stoff, in dr Hauptsach us Chohledioxid CO₂ (Chohlestoffdioxid-Assimilation) un Wasser H₂O, brucht. Wel di energyryche organische Stoff zue Bstanddail vum Läbewäse wäre, nännt mer d Sintees vun ene Assimilation. Näbe Chohledioxid un Wasser wäre au Nitrat un Sulfat assimiliert.

Mer unterschaidet zwische oxygener un anoxygener Photosynthes. Bi dr oxygene wird molekulare Suurstoff (O₂) erzygt, bi dr anoxygene nit. Bi dr anoxygene Photosynthes chenne statt em Suurstoff anderi anorganischi Stoff entstoo, zem Byschpel elementare Schwäfel S.

Di oxygen Photosynthes isch nit nume dr wichtigscht biogeocheemisch Prozäss vu dr Äärd, sunder au ain vu dr eltschte. Si drybt dur d Bildig vu organische Stoff dur Sunnenenergy diräkt un indiräkt fascht alli Ekosyschteem aa, wel si andere Läbewäse energyrychi Böustoff- un Energykwälle liiferet. Dr erzygt Suurstoff sälber dient zur Energygwinnig in dr aeroobe Ootmig as Oxidationsmittel, wäge däm hän sich hecher entwickleti aeroobi Läbesforme chenne bilde. Us em Suurstoff wird au d Ozonschicht ufböue, wu s Läbe uf em Land erscht megli gmacht ghaa het.