Brandeburgu-Prusia

Brandeburgu-Prusia (de 1618 a 1701) → →
estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Königsberg Berlín
Forma de gobiernu	Monarquía absoluta
Llingües oficiales	alemán
Xeografía
Coordenaes	52°31′00″N 13°24′00″E / 52.516666666667°N 13.4°E / 52.516666666667; 13.4

Brandeburgu-Prusia (alemán: Brandenburg-Preußen) ye la denominación historiográfica pa un reinu de la Edá Moderna formáu en 1618 por aciu una unión personal ente'l ducáu de Prusia y el margraviato de Brandeburgu (parte del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu). L'Estáu brandeburgués-prusianu foi asocedíu pol reinu de Prusia en 1701, siendo absorbíu pol acabante fundar Imperiu alemán en 1871.

Basáu nel Eleutoráu de Brandeburgu, la caña principal de los Hohenzollern xunir por matrimoniu cola caña que gobernaba'l ducáu de Prusia, y aseguró la socesión a la estinción de la llinia masculina nel segundu nel añu 1618. Otra consecuencia de los matrimonios foi la incorporación de los principaos de la Baxa Renania de Kleve, Mark y Ravensberg dempués del Tratáu de Xanten en 1614. Ana, fía del duque Alberto Federico de Prusia (reinó ente 1568 y 1618), casóse col eleutor Juan Segismundo I de Brandeburgu, quien tenía garantizáu'l derechu a la socesión del ducáu de Prusia (depués un feudu polacu) tres la muerte del so suegru en 1618. Pa esi momentu, el feudu polacu Prusia pasó al control de los eleutores de Brandeburgu. El ducáu de Prusia siguió siendo un feudu so la corona polaca.

La Guerra de los Trenta Años (1618–48) foi especialmente devastadora. L'eleutor camudó de llau trés vegaes, y como resultáu d'ello, tantu los exércitos protstantes como los católicos afararon la tierra, matando, quemando, prindando homes y suministros de comida. Más de la metá de la población foi muerta o movida. Berlín y les otres ciudaes principales quedaron en ruines, y tardaron décades en recuperase.

Pola paz de Westfalia, que punxo fin a la guerra en 1648, Brandeburgu llogró Minden y Halberstadt, tamién la socesión en Pomerania Ulterior (incorporada en 1653) y el ducáu de Magdeburgu (incorporáu en 1680).

"El Gran Eleutor" Federico Guillermu I de Brandeburgu (1640-1688), empezó a sentir que tenía que dir a Varsovia pa rindir homenaxe a Ladislao IV de Polonia pol ducáu de Prusia, que asumió en feudu de la corona polaca. Pero sacando ventaya de la difícil posición de Polonia con Suecia na Guerra del Norte y la so amistosa posición con Rusia mientres una serie de guerres rusu-polaques, Federico Guillermo consiguió llograr más tarde un descargu de les sos obligaciones de vasallu, y depués de la invasión tártara de Polonia en 1656-57 foi-y dada finalmente la independencia a Prusia en 1660. Col tratáu de Bromberg (1657), concluyíu mientres la Segunda Guerra del Norte, los eleutores quedaron lliberaos del vasallaxe polacu pol ducáu de Prusia y llograron Lauenburg–Bütow y Draheim.

El tratáu de Saint-Germain-en-Laye (1679) espandió la Pomerania brandeburguesa hasta'l baxu Oder.

La segunda metá del sieglu XVII estableció les bases por que Prusia convertir n'unu de los xugadores principales na posterior política europea. L'emerxente potencial militar prusianu-brandeburgués, basáu na introducción d'un exércitu permanente en 1653, queda simbolizáu nes renombraes victories de Varsovia (1656) y Fehrbellin (1675) y pol Gran paséu en trinéu (1678). Brandeburgu-Prusia tamién estableció una armada y colonies alemanes na Mariña d'Oru brandemburguesa y Arguin. Federico Guillermo, conocíu como "El gran eleutor", abrió Brandeburgu-Prusia a inmigración a gran escala ("Peuplierung") de lo que principalmente fueron abellugaos protestantes de toa Europa ("Exulanten"), especialmente hugonotes tres el Edictu de Potsdam. Federico Guillermo tamién empezó a centralizar l'alministración de Brandeburgu-Prusia y a amenorgar la influyencia de los estaos.

Los derechos de la corona polaca para con Prusia seríen llegalmente revertíos si la llinia dinástica Hohenzollern escastábase. En 1701, Federico III, eleutor de Brandeburgu, se autoproclamó Rei en Prusia y tolos venceyos con Polonia sumieron. El primer rei prusianu foi tamién el postreru que faló fluidamente l'idioma polacu. Los sos socesores falaben alemán y francés. La elevación del eleutoráu a reinu foi posible pol estatus soberanu del ducáu de Prusia fuera del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu y l'aprobación del emperador Habsburgu y otres cases reales europees nel cursu de la formación d'aliances pa la Guerra de socesión española y la Gran guerra del norte. Dende 1701 d'equí p'arriba, los dominios Hohenzollern llamáronse reinu de Prusia o, a cencielles, Prusia. Llegalmente, la unión personal ente Brandeburgu y Prusia siguió hasta la disolución del Sacru Imperiu en 1806. Sicasí, pa esta dómina la soberanía cimera del emperador sobre l'imperiu convirtiérase nuna ficción llegal. D'ende que, dempués de 1701, Brandeburgu fuera de facto tratáu como parte del reinu de Prusia. Federico y los sos socesores siguieron centralizando y espandiendo l'estáu, tresformando la unión personal de principaos diversos propios de la dómina Brandeburgu-Prusia nun sistema de provincies subordinaes a Berlín.