Back Colorado Afrikaans ኮሎራዶ Amharic Colorado AN Colorado ANG كولورادو Arabic ܟܘܠܘܪܐܕܘ ARC كولورادو ARY كولورادو ARZ Colorado suyu Aymara Kolorado Azerbaijani
Colorado ye un estáu de los Estaos Xuníos. Asítiase na rexón conocida como oeste d'Estaos Xuníos, y abarca la mayoría de la fastera meridional de los Montes Rocosos, amás de la faza nororiental de la Meseta de Colorado y el borde occidental de les Grandes Llanures. Ye, colos sos 269.837 km² d'estensión, el octavu mayor estáu del país, y el 21ᵘ más pobláu, con 5.839.926 habitantes (U.S. Census Bureau, 2022)[1].
Esta rexón lleva tando habitada por nativos americanos polo menos 13.500 años, y quiciás munchos más, porque la fastera oriental de los Montes Rocosos foi una importante ruta migratoria pa los primeros habitantes del continente na so espansión al traviés d'elli. En 1848 la mayoría del actual estáu pasó a manes de los Estaos Xuníos pol tratáu de Guadalupe Hidalgo. La fiebre del oru de Colorado de 1858-62 fizo aportar colonos a la zona, y el 28 de febreru de 1861 el presidente d'Estaos Xuníos James Buchanan robló la llei que creaba'l Territoriu de Colorado[2]. Esti, al traviés de la Proclamación 230, roblada pol presidente Ulysses S. Grant el 1 d'agostu de 1876, convirtióse nel 38ᵘ estáu del país[3].
El nome del estáu vién-y del del ríu homónimu. Esti recibió de los españoles el so nome pola color de los sedimentos que trayía de los montes. Colorado foi organizáu como territoriu el 28 de febreru de 1861, y el 1 d'agostu de 1876 convirtióse nel 38ᵘ estáu de la Xunión. El nomatu del estáu ye Centennial State (l'estáu del centeneariu) por tener convertíose n'estáu nel centenariu de la declaración d'independencia d'Estaos Xuníos.
Llenda'l norte con Wyoming, con Nebraska al noreste, con Kansas al este, con Oklahoma al sureste, con Nuevu Méxicu al sur y con Utah al oeste, y tócase con Arizona nel so estremu más suroccidental, nel llugar aú se llevanta el Four Corners Monument. Colorado tien un paisaxe pervariáu, con montes, viesques, llanaes, cañones, mesetes, ríos y paisaxes desérticos. La so capital y ciudá más poblada ye Denver, que ye tamién el centru del Corredor Front Range, una megalópolis qu'abarca 18 condaos de Colorado y Wyoming y tien una población de 5.055.344 habitantes (U.S. Census Bureau, 2020)[4]. El nomatu de los sos habitantes ye Coloradans, pero úsase tamién ocasionalmente la versión arcaica del términu, Coloradoans. La so economía ta perdiversificada: agricultura, minería, turismu, defensa y alministración pública y, crecientemente, dellos tipos d'industria, conformen la base económica del estáu. El calentamientu global, cola medría de temperatures y la mengua na disponibilidá d'agua secundaria al descensu de la cantidá de lluvia que provoca, amenaza'l futuru de los sectores agrícola, forestal y turísticu del estáu[5].
L'estáu ye ún de los más desarrollaos, educaos y ricos del país. Ye'l novenu col Índiz de Desarrollu Humanu más altu, y tamién el novenu col mayor nivel d'ingresos por unidá familiar.
- ↑ «Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, District of Columbia and Puerto Rico: April 1, 2020 to July 1, 2022». United States Census Bureau. Archiváu dende l'orixinal, el 2023-04-11. Consultáu'l April 10, 2023.
- ↑ "An Act to provide a temporary Government for the Territory of Colorado" Archiváu 2023-05-28 en Wayback Machine (PDF). Congressional Record. Thirty-sixth United States Congress. 28 de febreru de 1861. pp. 172–177.
- ↑ "Proclamation of the Admission of Colorado to the Union" Archiváu 2023-09-02 en Wayback Machine. President of the United States of America (1 d'agostu de 1876).
- ↑ Quickfacts Archiváu 2023-05-13 en Wayback Machine, na web del U.S. Census Bureau.
- ↑ «What Climate Change Means for Colorado». Axencia de Protección Ambiental d'Estaos Xuníos (Agostu de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 2022-10-09.