Plaga

Pues collaborar con Wikipedia fusionando Alimaña nesti artículu.

El conceutu de plaga evolucionó col tiempu dende'l significáu tradicional onde se consideraba plaga a cualesquier animal que producía daños, típicamente a los cultivos. Anguaño tien d'asitiase al mesmu nivel que'l conceutu d'enfermedá, de forma que tien d'entendese como plaga una situación na qu'un animal produz daños económicos, de normal físicos, a intereses de les persones (salú, plantes cultivaes, animales domésticos, materiales o medios naturales); de la mesma forma que la enfermedá nun ye'l virus, bacteria, etc., sinón la situación na qu'un organismu vivu (patóxenu) causa alteraciones fisiolóxiques n'otru, de normal con síntomes visibles o daños económicos. Esti nuevu conceutu dexa dixebrar la idea de plaga de la especie animal que la produz, evitando establecer clasificaciones d'especies 'bones' y 'males', y facilitando la esplicación de por qué una especie ye beneficiosa nun llugar y perxudicial n'otru. Pa esplicar esto puédese poner l'exemplu del coneyu (Oryctolagus cuniculus), bien importante n'Europa como elementu fundamental del ecosistema mediterraneu ente que bien perxudicial n'Australia; la plaga nun ye'l coneyu per se sinón la situación que se produz en caúna de les rexones y los daños económicos que d'ella deriven.

Pueden atopase:

• Plaga de llagostas
• Plagues forestales
• Plagues médiques
• Plagues agrícoles

Nun tien d'utilizar se la pallabra peste pa referise a les plagues, yá que ye una traducción lliteral de la pallabra inglesa pest. La peste ye la enfermedá producida pola bacteria Yersinia pestis. De la mesma, l'usu de la pallabra pesticida tien d'abandonase en favor de plaguicida.

N'ocasiones tamién s'usa la espresión "plaga humana" pa llamar l'atención sobre'l impautu medioambiental que la gran población humana y los sos vezos de consumu tienen sobre'l planeta.

En sentíu ampliu, el conceutu de plaga referir a cualquier ente biótico que l'home considera perxudicial a la so persona o a la so propiedá. Arriendes d'ello, esisten plagues d'interés médicu, tales como los vectores d'enfermedaes humanes (zancudos, chipos, etc.); plagues d'interés veterinariu, tales como, les pulgues y les cachiparros y les plagues denominaes agrícoles qu'afecten les plantes cultivaes según los productos vexetales yá sían frescos o almacenaos.