Sieglu d'Oru

El Sieglu d'Oru español foi un periodu de florecimientu del arte y la lliteratura n'España, que coincidió cola puxanza político y posterior cayente de la dinastía de los Austrias o Habsburgu españoles. El Sieglu d'Oru nun supón feches precises y xeneralmente considérase que duró más d'un sieglu. El so entamu nun sería antes de 1492, col fin de la Reconquista, los viaxes de Cristóbal Colón al Nuevu Mundu, y la publicación de la Gramática castellana d'Antonio de Nebrija. Políticamente terminó en 1659, col Tratáu de los Pirineos, ratificáu ente Francia y España. El postreru gran escritor Pedro Calderón de la Barca, finó en 1681, y la so muerte ye xeneralmente considerada como'l fin del Sieglu d'Oru español de les artes y les lletres.

El términu 'Sieglu d'Oru' foi concebíu pol eruditu y anticuariu dieciochesco Luis José Velázquez, marqués de Valdeflores (1722-1772), quien lo emplegó per primer vegada en 1754, na so obra crítica pionera Oríxenes de la poesía castellana,^[1] anque pa referise puramente al sieglu XVI. Darréu la definición amplióse, entendiendo tola dómina clásica o d'apoxéu de la cultura española, esencialmente'l Renacimientu del sieglu XVI y el Barrocu del sieglu XVII.^[2] Pa la historiografía y los teóricos modernos, pos, y ciñéndose a feches concretes d'acontecimientos clave, el Sieglu d'Oru toma dende la publicación de la Gramática castellana de Nebrija en 1492 hasta la muerte de Calderón en 1681.^[3][4][5]

1. ↑ Luis Joseph Velázquez, Oríxenes de la poesía castellana, Málaga, 1754, páxs. 66-67 (GB). Na páx. 131 llapada tamién al sieglu XVI "el bon sieglu".
2. ↑ Sicasí, pa Valdeflores (op.cit., p. 67), "La poesía, qu'hasta entós siguiera ente nós los pasos de les demás artes y ciencies, empezó con elles a aparrar a la entrada del sieglu decimoséptimu; contribuyendo a ello col so mal exemplu los italianos, de quien la habíamos aprendíu", aludiendo darréu negativamente al "marinismo", como entós llamábase a la manera de componer que güei llamamos barrocu.
3. ↑ sieglu-de-oru_teatru_96.html El Sieglu d'Oru, Almagro, Teatru
4. ↑ Miguel Zorita Bayón: Curtia Historia del Sieglu d'Oru, Ediciones Nowtilus (2010) ISBN 978-84-9763-820-3
5. ↑ ArteHistoria: La cultura del Sieglu d'Oru, Xunta de Castiella y Lleón.