Manok

An manok (Gallus gallus domesticus) sarong napagarong gamgam. An bagong nadukayan na adal, ini palan 10,000 nang taon kaidto pa pinapagarò asin inaataman sa Byetnam. An pagtubod dati ini an pag-ataman kaini asin pagpagaro nagpuon sa India. Hali sa India an inaataman asin garong gamgam na ini nakaabot man ini sa Persiya, sa lugar kan Lydia, sarong lugar sa Habagatan kan Menor na Asya na yaon sa irarom kan pagsakop an Persiya. Dangan an mga manok na pinagaro naglakop man sa Gresiya mga ika-5 siglo(BCE) an nakaagi. Sa Ehipto, puon pa kan ika-18 Dinastiya, an "gamgam na aro-aldaw nagsusugok," nagdatong sa nasiyon na ini komo sarong tributo haling Babiloniya, ini susog sa kasuratan ni Tutmose III. Mayong nasambitan an manok sa Daan na Tipan.

An mga bagong pag-aadal sa genes kan manok nagpapahiling na ini pwedeng guminikan pareho sa inaapod na Red Junglefowl asin sa Grey Junglefowl (G. sonneratii).

An manok iyo an saro sa pinakalakop na inaataman na hayop. Ini may populasiyon na 24 bilyon kan taon 2000, na mangyari pa an manok iyo na an gamgam na pinakadakol nabubuhay igdi sa kinaban. An mga tawo inaataman ini ta kinakakan ninda an laman asin sugok kaini.