Goteg

Wikipedia e goteg.

Ur yezh varv eo ar goteg (*gutisko razda), ur yezh c’hermanek a veze komzet gant ar C’hoted. Bleuniañ a reas er VIvet kantved, goude diskar an Impalaeriezh roman, pa veze ar Wizigoted o ren war Iberia, Septimania (kreisteiz Galia) hag Italia. Aet eo da get, met dedennus-bras eo e studi evit ar yezhourien. Kar a-bell eo d’ar yezhoù germanek zo bremañ, evel ar saozneg pe an alamaneg.

N’eus nemet un dek bennak a skridoù e goteg, met testenioù a bouez int rak bez int ar skridoù koshañ zo en ur yezh c’hermanek bennak. An hini brudetañ eus ar skridoù-se eo al Levr Arc’hant (Codex Argenteus) , zo ennañ un tamm bras eus ar pevar aviel.

Gounezet e voe ar C’hoted d’ar feiz kristen gant Wulfila, ur misioner deuet eus Kergustentin. Ar skridoù kentañ e goteg a rae gant ul lizherenneg a veze implijet gant ar pobloù germanek ar runoù. A-raok d’ar C’hoted treiñ da gristenien, e raent gant runoù. Al lizherenneg c’hotek-se n’he deus netra da welet gant ar font Fraktur, anvet a-wechoù goteg, a veze implijet evit skrivañ an alamaneg etre ar XVIvet hag an XX^vet kantved.

Anavezet eo ar goteg dre ar pezh a chom eus un droidigezh eus ar Bibl, er IVe kantved. Ar yezh nemeti eo a anavezomp e-touez yezhoù germanek ar reter. Ar re all, evel ar burgondeg pe ar vandaleg n’anavezomp diouto nemet un nebeud anvioù divoutin.

Ur yezh c’hermanek eo ar goteg, da lavaret eo unan eus ar yezhoù indezeuropek. Bezañ ez eo ar yezh c’hermanek koshañ testeniekaet. Met n’eus diskennad ebet anezhañ. Eus ar IVe kantved eo ar skrid gotek koshañ. Kregiñ a reas ar yezh-se da vont war ziskar e-kreiz ar VIvet kantved, goude drouziwezh ar Wizigoted gant ar Franked, ha goude ma teujont da vezañ katoliked ha d’ober gant al latin. Derc’hel a reas ar Wizigoted d’ober ganti el ledenez iberek betek an VIIIvet kantved. Ha lenn a reer, dindan bluenn ur Frank, Walafrid Strabo, e veze kaozeet c’hoazh e genoù ar stêr Danav hag e Krimea, betek an an IX^vet kantved. Ur yezh anvet goteg Krimea a voe kavet e Krimea gant ur c’hannad eus Flandrez, Ogier de Busbecq, er XVII^vet kantved. Merzout a reas ar c’hannad e oa heñvelderioù etre ar yezh-se hag an nederlandeg. Met n’eo ket sur e vije goteg Krimea un diskennad d’ar goteg kozh.