Rann eus | Broioù keltiek |
---|---|
Deiziad krouiñ | 5. century |
Anv ofisiel | Wales, Cymru |
Anv er yezh a orin | Cymru |
Diellaouet gant | Levraoueg Vroadel Kembre |
Yezh ofisiel | kembraeg, saozneg |
Kan broadel | Hen Wlad fy Nhadau |
Testenn ar ger-stur | Cymru am byth!, Wales Forever!, Long live Wales |
Kevandir | Europa |
Stad | Rouantelezh-Unanet |
Kêr-benn | Kerdiz |
E tiriad | Rouantelezh-Unanet |
Gwerzhid-eur | UTC±00:00 |
Daveennoù douaroniel | 52°21′0″N 3°38′0″W |
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ er reter | 51°49′30″N 2°39′0″W |
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ en norzh | 53°26′9″N 4°26′19″W |
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ er su | 51°22′27″N 3°7′1″W |
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ er c'hornôg | 51°51′46″N 5°24′0″W |
Poent uhelañ | Gouezva |
Office held by head of state | monark ar Rouantelezh-Unanet |
Penn ar Stad | Charles |
Post dalc'het gant penn ar gouarnamant | First Minister of Wales |
Penn an aotrouniezh | Eluned Morgan |
Korf melestradurel | Welsh Government |
Korf lezenniñ | Parlamant Kembre |
Ezel eus | World Tourism Cities Federation |
Moneiz | lur sterling |
A zo stok ouzh | Bro-Saoz |
Yezh implijet | saozneg, kembraeg |
Deiziad kregiñ | 5. century |
Hashtag | Wales |
Domani internet | .wales, .cymru |
Banniel (deskrivadur) | banniel Kembre |
Ardamezioù | Royal Badge of Wales |
Douaroniezh an danvez | geography of Wales |
Istor | Istor Kembre |
Sant paeron | Divi |
Rummad tost | Category:Wales-related lists |
Ekonomiezh an danvez | economy of Wales |
Poblañsouriezh an danvez | demographics of Wales |
Mastodon instance URL | https://toot.wales |
Rummad evit ar c'hartennoù | Category:Maps of Wales |
Kembre (Kembraeg : Cymru [ˈkəm.rɨ] (selaou ) ; saozneg : Wales /weɪlz/ (selaou )) zo unan eus an eizh bro geltiek, hag unan eus ar peder a zo en enez Breizh-Veur az a d'ober ar Rouantelezh-Unanet.[1] Er reter emañ Bro-Saoz, mor Iwerzhon er gwalarn, ar mor Keltiek er mervent ha mor Havren er su. Kerdiz (CaerdyddICardiff) eo he c'hêr-benn. E 2021 e oa 3 107 500 annezad war ur gorread a 20 779 km². Ouzhpenn 2 700 km a aodoù he deus Kembre hag eno e kaver leun a venezioù, ar re uhelañ o vezañ e norzh ar vro, evel Gouezva (Yr Wyddfa/Snowdon), 1085 km uhel. E norzh lodenn klouar ar bed emañ Kembre, gant un hin cheñch-dicheñch merket gant ar mor.
Identelezh vroadel Kembre a ziwanas diwar ar Vrezhoned da c'houde aet ar Romaned kuit eus Enez Vreizh er Vvet kantved. Rannet e voe ar vro etre rouantelezhioù bihan a glaskas unaniñ a-raok aloubadeg ar vro gant ar Saozon klokaet e 1283 gant Edouarzh Iañ, goude ma kasas Owain Glyndŵr un emsavadeg a-enep ren ar Saozon e penn-kentañ ar XVvet kantved, o staliañ evit ur prantad berr ur Briñselezh Kembre dizalc'h. Staget e voe Kembre a-bezh hag ebarzhet e-barzh sistem lezennoù Bro-Saoz e 1535 ha 1542 gant Aktoù Lezennoù Kembre, dindan ren Herri VIII. Adalek an XIXvet kantved e teuas ul leurenn bolitik disheñvel e Kembre avat. Ar Frankizouriezh kembreat, kaset gant David Lloyd George en XXvet kantved da skouer, a oa bet erlec'hiet tamm-ha-tamm gant kresk ar sokialouriezh ha Strollad al Labour. Kresk ar sañtimant vroadel er memes kantved a c'hanas ar strollad Plaid Cymru e 1925 ha Cymdeithas yr Iaith Gymraeg (Kevredigezh ar Yezh Gembraek) e 1962. Deroet eo ul lodenn eus ar galloud e Kembre, aroueziet gant pazennoù meur evel pa oa bet krouet ar Senedd (Parlamant Kembre, bet Bodadeg Vroadel Kembre gwezhall) e 1998.
Pa oa deuet oadvezh ar greanterezh e voe treuzfurmet ar vro gant diorren ar mengleuzioù hag an uzinoù labourat ar metal. Tremen a reas d'ur vro troet war-zu al labour-douar d'unan greantel. Kreskiñ buan a reas poblañs Kembre. An div drederenn eus ar boblañs a vev e Su Kembre, e-lec'h ma oa ar muiañ a vengleuzioù, e Kerdiz, Abertawe (Swansee), Casnewydd (Newport) hag an traoniennoù tro-dro. Reter Norzh Kembre a gont ur c'hwec'hvedenn eus ar boblañs, Wrecsam o vezañ ar gêr vrasañ en norzh. Ne vev ket kement a dud e lodennoù all ar vro. Bremañ m'eo bet diskaret ar greanterezh er vro emañ diazezet an ekonomiezh war ar servijoù, publik ha prevez hag an douristelezh. Diazezet eo al labour-douar war an desevel chatal, hag ezporzhiañ a ra Kembre war an dachenn-se, o vezañ tost da vezañ emren a-fet labour-douar.
Un identelezh vroadel ha sevenadurel dibar he deus Kembre. Adalek an XIXvet kantved he doa tapet ar vrud da vezañ "bro ar c'han", diwar hengoun an eisteddfod. Ofisiel eo ar c'hembraeg hag ar saozneg er vro. Ar brasañ eus ar boblañs a gaoz saozneg, met ar muiañ niver a gaoz kembraeg en norzh hag e kornôg ar vro, gant un hollad a 560 000 komzer dre ar vro.