Nelson Mandela

Nelson Mandela

den

Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Suafrika
Anv e yezh-vamm an den	Nelson Rolihlahla Mandela
Anv ganedigezh	Rolihllahla Mandela
Anv-bihan	Nelson
Anv-familh	Mandela
Deiziad ganedigezh	18 Gou 1918
Lec'h ganedigezh	Mvezo
Deiziad ar marv	5 Kzu 2013
Lec'h ar marv	Houghton Estate
Abeg ar marv	respiratory disease
Lec'h douaridigezh	Qunu
Tad	Gadla Henry Mphakanyiswa
Mamm	Nosekeni Fanny
Pried	Evelyn Mase, Winnie Madikizela-Mandela, Graça Machel
Bugel	Makgatho Mandela, Makaziwe Mandela, Zenani Mandela-Dlamini, Thembekile Mandela, Zindzi Mandela
Kar	Ndileka Mandela
Yezh vamm	xhosaeg
Yezhoù komzet pe skrivet	saozneg, xhosaeg
Yezh implijet dre skrid	saozneg
Place of detention	Robben Island, Pollsmoor prison, Drakenstein Correctional Centre
Karg	President of South Africa, Secretary General of the Non-Aligned Movement, member of the National Assembly of South Africa
Bet war ar studi e	University of the Witwatersrand, University of Fort Hare, University of South Africa, University of London
Lec'h annez	Houghton Estate
Lec'h labour	Suafrika
Strollad politikel	African National Congress, South African Communist Party
Bet war ar renk da vezañ dilennet	1994 South African presidential elections
Relijion	Methodism
Perzhiad e	World Economic Forum Annual Meeting 1992
Oberenn heverk	Long Walk to Freedom
Ezel eus	American Academy of Arts and Sciences
Levezonet gant	Luis Taruc
Present in work	Live and Let Live
Lec'hienn ofisiel	https://www.nelsonmandela.org
Hashtag	Madiba
Dileuriad ar gwirioù a aozer	reproduction right not represented by CISAC member
Oberennoù zo en dastumad	The Nelson-Atkins Museum of Art
Statud e wirioù aozer	Oberennoù dezhe gwirioù aozer
Teuliad arzour e	SAPA Foundation, Swiss Archive of the Performing Arts
Documentation files at	SAPA Foundation, Swiss Archive of the Performing Arts
Roll elfennoù	list of awards and honours bestowed upon Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela a oa bet ganet d'an 18 a viz Gouhere 1918 e Mvezo, e Proviñs ar C'hab^[1], e Suafrika, ha marvet eo d'ar 5 a viz Kerzu 2013 e Johannesburg. Brudet eo evit bezañ bet unan eus stourmerien bouezusañ a-enep reizhiad politikel an apartheid e Suafrika. Da c’houde ez eo bet prezidant Suafrika etre 1994 ha 1999.

E 1944 e teuas Nelson Mandela da vezañ ezel eus an African National Congress (ANC), evit stourm a-enep galloud politikel ar Re Wenn ha kudennoù ar "gouennoù" hag a oa dindan ar galloud politikel-se. Goude aet da alvokad e kemeras perzh er stourm nann-feuls a-enep lezennoù an apartheid hag a oa bet lakaet e pleustr gant an National Party (NP), bet dilennet e 1948. E 1960 e voe berzet an ANC, ha paouezet e voe gant ar stourm nann-feuls peogwir ne oa ket a zisoc’hoù. Mandela a grouas neuze e 1961 skourr armet an ANC, a voe anvet uMkhonto we Sizwe (MK), "Houarn goaf ar vroad" e xhosaeg. Harzet e voe Mandela gant gouarnamant Suafrika gant sikour ar CIA. Kondaonet e voe d’an toull-bac'h ha d’al labourioù ret betek e dremenvan. Dont a reas da vezañ un den brudet er bed a-bezh, gant ur sikour bedel ; anavezet eo dreist-holl goude dispac'h Soweto^[2] e miz Even 1976. Un arouez eo Nelson Mandela eus ar stourm evit ma vefe kevatal an holl dud, ha pa vefe disheñvel livioù o c'hrochen.

D’an 11 a viz C’hwevrer 1990, goude 27 vloaz en toull-bac'h, e voe lezet Mandela da vont. E 1993 e voe roet Priz Nobel ar Peoc'h dezhañ ha d’ar prezidant Frederik Willem de Klerk (1936-2021) dre m'o doa gouezet degas kemmoù bras e gouarnamant ar vro hep nemeur a feulster. E miz Du 1985 eo c'hoarvezas kentañ kejadenn etre Mandela hag ar gouarnamant

E 1994 e voe dilennet Nelson Mandela da gentañ prezidant du Suafrika. Kenderc'hel a reas da stourm evit e vennozhioù, da lavaret eo an unvaniezh vroadel hag ar stourm a-enep ar SIDA, a lazhe kalz tud er vro. Mandela a oa un den a veze selaouet er bed a-bezh e-keñver Gwirioù mab-den.

1. ↑ E Kab ar Reter emañ Mvezo abaoe 1994.
2. ↑ South Western Township, ur c'harter paour poblet gant ru du hepken, 15 km er mervent da Johannesburg.