Aleksandar I, car Rusije

Aleksandar I
Vladavina	23. mart 1801 - 1. decembar 1825
Prethodnik	Pavle
Nasljednik	Nikolaj I
Krunidba	15. septembar 1801
Supružnik	Ludovika Badenska (Elizabeta Aleksejevna)
Dinastija	Holstein-Gottorp-Romanov
Otac	Pavle, car Rusije
Majka	Sofija Doroteja od Württemberga (Marija Fjodorovna)
Rođenje	23. decembar 1777 Petrograd
Smrt	1. decembar 1825

Aleksandar I (ruski: Aleksandr Pavlovič; 23. decembar 1777. - 1. decembar 1825.) je bio car Rusije^[1] od 1801. do 1825. godine. Bio je prvi ruski kralj Poljske (1815. - 1825.), kao i prvi ruski veliki vojvoda Finske.

Rođen je u Sankt Peterburgu kao sin velikog vojvode Pavla Pavloviča, kasnije cara Pavla I, i došao je na prijestolje nakon ubistva oca. Vladao je u haotičnom periodu Napoleonovih ratova. Kao princ i car, Aleksandar je često koristio liberalnu retoriku i nastavio rusku apsolutističku politiku. U prvim godinama vladavine, pokrenuo je neke manje socijalne reforme, a 1804. godine veliku liberalnu reformu obrazovanja. Obećao je ustavnu reformu i prijeko potrebnu reformu kmetstva u Rusiji, ali bez konkretnih prijedloga. U drugoj polovini vladavine bio je sve više zabrinutiji plašeći se protesta protiv njega, te je završio započete ranije reforme. Očistio je škole od stranih nastavnika i obrazovanje je postalo više vjerski orijentisano i politički konzervirano.

U vanjskoj politici, uključio je Rusiju od neutralnog mirotvorca i saveznika Napoleona do Napoleonovog neprijatelja. Pridružio se Britaniji u ratu Treće koalicije protiv Napoleona 1805. godine, ali nakon poraza u bici kod Austerlitza formirao je savez sa Napoleonom potpisavši sporazum u Tilzitu 1807. godine. Borio se u pomorskom ratu protiv Britanije (1807. - 1812.). Sa Napoleonom se nikada nije mogao složiti oko Poljske i savez je propao 1810. godine. Carev najveći trijumf je bio 1812. godine, kada je Napaleonova invazija na Rusiju doživjela totalnu katastrofu. Kao dio pobjedničke koalicije protiv Napoleona stekao je plijen u Finskoj u Poljskoj. Formirao je Svetu alijansu kako bi suzbio revolucionarne pokrete u Evropi koje je vidio kao prijetnju legitimnim hrišćanskim kraljevima. Aleksandar je pomogao Austrijancu Klemensu von Metternichu u suzbijanju svih nacionalnih i liberalnih pokreta. Za vrijeme vladavine osvojio je današnju Gruziju, Dagestan i Azerbejdžan od Perzije, nakon Rusko-perzijskog rata (1804. - 1813.). Naslijedio ga je njegov mlađi brat Nikolaj I.

1. ^ "Alexander I | Biography, Accomplishments, & Facts | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 3. 8. 2023. Pristupljeno 5. 8. 2023.