Halid ibn Velid

Halid ibn Velid (arapski: خالد بن الوليد‎; 585–642), poznat i po nazivu Allahova sablja, bio je jedan od ashaba posljednjeg Božijeg poslanika Muhammeda. Arapski vojskovođa^[1] poznat po svojoj blistavoj ratnoj taktici i junaštvu, a koji se proslavio uspješnim ratovima koje su prvi muslimani pod vodstvom posljednjeg Poslanika i njegovih nasljednika halifa Ebu-Bekra i Omera vodili protiv Bizantije i Sasanidskog Perzijskog Carstva. Pod njegovom komandom stanovništvo Arapskog poluostrva se po prvi put u historiji ujedinilo pod zajedničku političku upravu halifat, nakon čega je počelo njegovo širenje prema Levantu i Mezopotamiji.

Kao vješt konjanik, pripadnik jednog od tri najjača ogranka Kurejšija Benu Mahzuma, u početku islama žestoko se suprotstavio Muhammedu, odigravši presudnu ulogu u bitci na Uhudu i porazivši muslimane. Nakon prelaska na islam 629. godine, Muhammed ga je postavio za komandanta muslimanske vojske a nakon bitke kod Mu'te, usljed njegovog hrabrog angažmana u bitci dodijelio mu je nadimak Allahova sablja. Tokom te bitke koordinirao je sigurno povlačenje muslimanskih snaga iz bitke protiv Bizantijaca i njihovih arapskih saveznika a predvodio je i beduinske kontingente muslimanske vojske za vrijeme zauzimanja Meke i bitke kod Hunejna. Nakon Muhamedove smrti i pobune nekih arapskih plemena postavljen je za komandanta snaga koje su se nalazile na području Nedžda i Jemame (u centralnoj Arabiji), pobijedivši pri tome vođe pobunjenika Tulejhu u bitci kod Buzake 632. i Musejlemu u bitci kod Akrabe 633. godine.

Nakon ratova protiv odmetnika Halidov angažman se svodio uglavnom na borbu protiv kršćanskih arapskih plemena i sasanskih perzijskih snaga stacioniranih u dolini Eufrata u današnjem Iraku. Prvi od pravednih halifa, Ebu-Bekr imenovao ga je za komandanta muslimanskih snaga u Siriji. Tu je predvodio muslimansku vojsku nekonvencionalnom taktikom, vodeći je dugim marševima kroz bezvodni dio Sirijske pustinje, stičući reputaciju vojnog stratega. Kao rezultat odlučnih pobjeda protiv Bizantijaca u bitci kod Edžnadina polovinom 634. godine, kod Fahla (krajem 634), osvajanja Damaska (634–635) i bitke na Jermuku (636), muslimani su pod njegovom komandom osvojili su veći dio Sirije. Smijenjen je sa mjesta komandanta muslimanske vojske nakon dolaska halife Omera na vlast usljed niza uzroka koje navode tradicionalni islamski i moderni izvori. Halid je nastavio službu kao glavni poručnik novokomandujućeg muslimanske vojske Ebu-Ubejdea Amir ibn El-Džerraha tokom opsade Homsa i Halepa i bitke za Hazir tokom 637/638. što je u velikoj mjeri otežalo povlačenje carskih bizantijskih snaga sa područja Sirije pod komandoma cara Heraklija. Nakon osvajanja velikog područja današnje Sirije imenovan je za guvernera provincije Kinasarin. Nakon što je od strane halife Omera smijenjen sa te dužnosti, kupio je kuću u Homsu gdje se preselio s porodicom i tu ostao do smrti 642. godine.

Komandujući muslimanskim snagama u periodu nastajanju islamske države, Halid ibn Velid je ostvario pobjede u više od stotinu bitaka,^[2][3] boreći se protiv snaga Bizantijskog i Sasanidskog Perzijskog Carstva i njihovih saveznika, ostalih arapskih plemena. Njegovi strateški uspjesi uključuju preuzimanje Arapskog poluostrva tokom otpadničkih ratova kao i osvajanje Mesopotamije i Sirije u vrlo kratkom periodu između 632. - 636. godine. Također je ostao zapamćen po svojim odlučnim bitkama i pobjedama: bitka na Jemami (protiv suparničkih Arapa), bitka kod Veledže i bitka kod Uleisa (obje protiv perzijskih snaga), bitka kod Firaza (protiv združenih bizantijsko-perzijskih vojski), bitka na Jermuku (protiv bizantijske vojske).^[4]

1. ^ "Khālid ibn al-Walīd | Military Leader, Conqueror, Strategist | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). Pristupljeno 22. 10. 2023.
2. ^ general Agha, Ibrahim Akram. Halid ibn Velid - radijallahu anhu (2007 izd.). Ćeman, Tešanj.
3. ^ Akram 2004, str. 499
4. ^ Akram 2004, str. 496