Terbij

Terbij,  ₆₅Tb

Terbij u periodnom sistemu
↓                                                                     ↓                                                             →                                                             →
Hemijski element, Simbol, Atomski broj	Terbij, Tb, 65
Serija	Lantanoidi
Grupa, Perioda, Blok	La, 6, f
Izgled	srebrenobijeli metal
Zastupljenost	8,5 ×10-5 %
Atomske osobine
Atomska masa	158,92535(2)[1] u
Atomski radijus (izračunat)	175 (225) pm
Kovalentni radijus	- pm
Van der Waalsov radijus	- pm
Elektronska konfiguracija	[Xe] 4f96s2
Broj elektrona u energetskom nivou	2, 8, 18, 27, 8, 2
Izlazni rad	3,0 eV
1. energija ionizacije	565,8 kJ/mol
2. energija ionizacije	1110 kJ/mol
3. energija ionizacije	2114 kJ/mol
4. energija ionizacije	3839 kJ/mol
Fizikalne osobine
Agregatno stanje	čvrsto
Kristalna struktura	heksagonalna
Gustoća	8253[2] kg/m3 pri 298,15 K
Magnetizam	paramagnetičan (${\displaystyle \chi _{m}}$ = 0,11)[3]
Tačka topljenja	1629 K (1356 °C)
Tačka ključanja	3396[4] K (3123 °C)
Molarni volumen	19,3 · 10-6 m3/mol
Toplota isparavanja	391 kJ/mol[4] kJ/mol
Toplota topljenja	10,8 kJ/mol
Brzina zvuka	2620 m/s pri 293,15 K
Specifična toplota	180 J/(kg · K)
Specifična električna provodljivost	0,889 · 106 S/m
Toplotna provodljivost	11 W/(m · K)
Hemijske osobine
Oksidacioni broj	4, 3
Elektronegativnost	1,2 (Pauling-skala)
Izotopi
Izo RP t1/2 RA ER (MeV) PR 155Tb sin 5,32 d ε 0,821 155Gd 156Tb sin 5,35 d ε 2,444 156Gd 157Tb sin 71 god ε 0,060 157Gd 158Tb sin 180 god ε 1,220 158Gd β- 0,937 158Dy 159Tb 100 % Stabilan 160Tb sin 72,3 d β- 1,835 160Dy 161Tb sin 6,88 d β- 0,593 161Dy
Sigurnosno obavještenje
Oznake upozorenja Simbol nepoznat
Obavještenja o riziku i sigurnosti	R: nema oznaka upozorenja R S: nema oznake upozorenja S
Ako je moguće i u upotrebi, koriste se osnovne SI jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci dobijeni su mjerenjima u normalnim uvjetima.

Terbij je hemijski element sa simbolom Tb i atomskim brojem 65. To je srebrenasti, rijetki zemni metal, dosta dobro kovan, duktilan i veoma mehak da se može rezati nožem. On je deveti član serije hemijskih elemenata zvanih lantanoidi. Terbij je prilično elektropozitivan metal koji reagira s vodom, izdvajajući iz nje plinoviti vodik. U prirodi se ne može naći u slobodnom, elementarnom stanju već je sadržan u mnogim mineralima kao što su cerit, gadolinit, monacit, ksenotim i euksenit. Švedski hemičar Carl Gustaf Mosander je 1843. otkrio terbij u vidu zasebnog elementarnog spoja, tako što je zapazio određene nečistoće u itrij-oksidu, Y₂O₃. Oba ova elementa, itrij i terbij dobili su ime po selu Ytterby u Švedskoj. Međutim, čisti elementarni metal nije dobijen sve do pojave ionsko-izmjenjivačkih tehnika.

Terbij se koristi kao dopant za kalcij-fluorid, kalcij-volframat i stroncij-molibdat, materijale koji se koriste u uređajima u čvrstom stanju te kao stabilizatori kristala gorivih ćelija koje rade pri povišenim temperaturama. Kao jedan od sastojaka terfenola-D (legure koja se širi i skuplja pri djelovanju magnetnog polja, više od bilo koje druge poznate legure), terbij se koristi i u pogonskim elementima u raznim mašinama, pomorskim sonarnim sistemima i senzorima. Najveći dio svjetske proizvodnje terbija koristi se u zelenom fosforu. Terbij-oksid upotrebljava se u fluorescentnim svjetiljkama, televizorima i računarskim CRT monitorima. Terbijski zeleni fosfori se kombiniraju sa dvovalentnim europijskim plavim fosforima i trovalentnim crvenim fosforima, čime se omogućava trihromatska svjetlosna tehnologija, kao i veoma efikasno bijelo svjetlo, pogodno za standardno osvjetljenje prostorija.

1. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom CIAAW
2. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Greenwood
3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Weast
4. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Zhang