Awdl-gywydd

Y pedwar mesur ar hugain

Y pedwar mesur ar hugain yw'r gyfundrefn o fesurau caeth a ddaeth yn ganon awdurdodol ym marddoniaeth Gymraeg yr Oesoedd Canol Diweddar, sef cyfnod Beirdd yr Uchelwyr. Rhestr Awdl gywydd Byr a thoddaid Clogyrnach Cyhydedd fer Cyhydedd hir Cyhydedd naw ban Cyrch a chwta Cywydd deuair fyrion Cywydd deuair hirion Cywydd llosgyrnog Englyn cyrch Englyn milwr Englyn penfyr Englyn proest cyfnewidiog Englyn proest cadwynog Englyn unodl union Englyn unodl crwca Gwawdodyn byr Gwawdodyn hir Hir a thoddaid Rhupunt byr Rhupunt hir Tawddgyrch cadwynog Toddaid Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Cyfres o gwpledi dwy linell seithsill o gynghanedd sydd i'r mesur caeth hwn, yr Awdl-Gywydd (neu'r Awdl Gywydd) sef yr Awdl-gywydd. Fel arfer ceir dau gwpled ar ffurf y dyfyniad hwn gan y Prifardd W. D. Williams:

Ciliodd rhyfel a'i helynt;

Tiwniodd y gwynt newydd gainc;

Daeth melyster o sgerbwd,

Golau ffrwd o giliau Ffrainc.

Gwelir mai'r ail linell a'r bedwaredd sy'n cynnal y brifodl a bod odl gyrch rhwng y gyntaf a gorffwysfa'r ail ("helynt" a "gwynt").