Clust

Clust

Enghraifft o'r canlynol	dosbarth o endidau anatomegol
Math	israniad a rhan arleisiol o'r pen, endid anatomegol arbennig, organ clyw
Rhan o	pen
Yn cynnwys	y glust allanol, y glust ganol, y glust fewnol, godre'r glust
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Organ anifail a dynol a ddefnyddir i synhwyro synau yw clust. Mewn mamaliaid, mae hefyd yn helpu i gadw cydbwysedd y corff. Mae gan famaliaid ddwy glust, Mae gan gorynnod flew ar eu coesau a ddefnyddir i synhwyro synau. Mae clustiau fertebratau i'w gweld ar safle cymesur ar y naill ochr o'r pen, trefniant sy'n cymorth i olrhain lleoliad trwy sŵn. Disgrifir y glust fel arfer fel un sydd â thair rhan: y glust allanol, y glust ganol a'r glust fewnol . Mae'r glust allanol yn cynnwys y pinna a chamlas y glust. Gan mai'r glust allanol yw'r unig ran weladwy o'r glust yn y rhan fwyaf o anifeiliaid, mae'r gair "clust" yn aml yn cyfeirio at y rhan allanol yn unig.^[1] Mae'r glust ganol yn cynnwys y ceudod tympanig a'r tri esgyrnyn. Mae'r glust fewnol yn eistedd yn y labyrinth esgyrnog, ac mae'n cynnwys strwythurau sy'n allweddol i sawl synnwyr: y camlesi hanner cylch, sy'n galluogi cydbwysedd a thracio llygaid wrth symud; yr wtricl a'r codennyn (saccule), sy'n galluogi cydbwysedd pan fyddant yn llonydd; a'r cochlea, sy'n galluogi clyw.

Organ sy'n hunan-lanhau yw'r glust^[2][3] trwy ei defnydd o gwyr clust a chamlesi'r glust.^[4][5]

Mae'r glust yn datblygu o'r cwdyn ffaryngeal cyntaf a chwe chwydd bach sy'n datblygu yn yr embryo cynnar ac sy'n deillio o'r ectoderm.

Gall afiechyd effeithio ar y glust, gan gynnwys haint a niwed trawmatig. Gall afiechydon y glust arwain at golli clyw, tinitws ac anhwylderau cydbwysedd fel fertigo, er y gall niwed i'r ymennydd neu lwybrau niwral sy'n arwain o'r glust effeithio ar lawer o'r cyflyrau hyn hefyd.

Mae'r glust yn aml yn cael ei haddurno gan glustdlysau a gemwaith eraill mewn llawer o diwylliannau, a hynny ers miloedd o flynyddoedd, ac mae technoleg fodern yn caniatau newidiadau llawfeddygol a chosmetig.

1. ↑ "Ear". Oxford Dictionary. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 18 July 2012. Cyrchwyd 25 February 2016.
2. ↑ Shmerling, Robert H. (2017-05-17). "3 reasons to leave earwax alone". Harvard Health. Cyrchwyd 2023-07-11.
3. ↑ "Why Do I Have So Much Earwax?". Keck Medicine of USC. 2022-09-29. Cyrchwyd 2023-07-11.
4. ↑ "Earwax". HealthLink BC. 2021-07-01. Cyrchwyd 2023-07-11.
5. ↑ "Earwax". MyHealth.Alberta.ca. 2023-07-11. Cyrchwyd 2023-07-11.