Clwy'r pennau

Rhestr Afiechydon

Pwyswch ar dangos i weld y rhestr. Rhestr AIDS Afiechyd meddwl Alcoholiaeth Annwyd Anorecsia nerfosa Asma Syndrom Asperger Awtistiaeth Blinder meddwl Brech goch Brech ieir Brech Wen Briwiau'r geg BSE Cansar Cen gwallt Clefyd Alzheimer Clefyd y galon Clefyd y gwair Clefyd y siwgr Clunwst Clwy'r marchogion Clwy'r pennau Clwyf y traed a’r genau Colera Creithiau Croen gyda chraciau Croen sensitif Croen sych Croenlid (Ecsema) Cur pen Cur pen eithafol Cylchrediad y gwaed Cymalau ystyfnig Dafad (ar y croen) Diffyg traul Dolur annwyd Dolur gwddw Dolur rhydd Yr Eryr Ffibrosis systig Ffliw Ffliw adar Gorguro’r galon Gwahanglwyf Gwlychu gwely Gwynegon (Cricmala) Gorguro’r galon HIV Iselder ysbryd Liwcemia Llau pen Llais cryglyd Llid y bledren Llid y cyfbilen Llosg eira Llosg haul Llosgiadau Malaria Mislif afreolaidd Mislif poenus Mislif ysgafn Nerfau Niwmonia Peswch Pigyn clust Plorod Poliomyelitis Poeni Rwbela Rhwymedd Twymyn y gwair Tyndra’r cyhyrau

Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Afiechyd heintus ar bobl a phlant yw Clwy'r pennau (Saesneg: Mumps).

Hen enwau arno yn y Gymraeg yw y dwymyn doben a'r bensach. Gall ddatblygu yn llid y ceilliau (orchitis) a hyd yn oed anffrwythlondeb ac mae'r symptomau'n waeth mewn pobol ifanc. Cyn i'r brechlyn trifflyg MMR gael ei ddatblygu gan wyddonwyr, arferai'r afiechyd heintus yma fod yn gyffredin iawn, ac mae'n dal yn gyffredin mewn rhannau o Affrica.^[1]

Fel y gwelir yn y llun ar y dde, y prif symptom (a tharddiad yr enw) ydy chwydd yn y chwarennau poer, y chwaren barotid fel arfer. Ar ôl ychydig ddyddiau mae'r haint yn cilio; yr unig feddyginiaeth ydy cyffur atal poen ee aspirin.

Symtomau eraill: y dwymyn, cur pen, ceg sych, colli llais a phigyn clust. Tydy 20% o'r boblogaeth sy'n dal clwy'r pennau ddim yn dangos unrhyw symtom ac mae hyn yn helpu'r feirws i ymledu.

Mae'r brechlyn MMR yn cael ei roi i fabanod un oed er mwyn atal yr haint hwn.

1. ↑ Harrison's Principles of Internal Medicine 16ed rhifyn; cyhoeddwr = McGraw-Hill Professional; 2004; isbn = 0-07-140235-7