Dosbarth Gwledig

Dosbarth Gwledig
Wales_Administration_Map_1947.png
Categori	Dosbarth Llywydraeth Lleol
Lleoliad	Cymru
Gweld yn	Sir Weinyddol
Crëwyd gan	Local Government Act 1894
Crëwyd	1894
Diddymwyd gan	Local Government Act 1972
Diddymwyd	1974
Llywodraeth	Cyngor Dosbarth Gwledig
Israniadau	Cymuned

Roedd Dosbarth Gwledig yn fath o ardal llywodraeth leol – a ddisodlwyd bellach – a sefydlwyd ar ddiwedd y 19eg ganrif yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon ar gyfer gweinyddu ardaloedd gwledig yn bennaf ar lefel is na’r siroedd gweinyddol.^[1]

Yng Nghymru a Lloegr cawsant eu creu ym 1894 (gan Ddeddf Llywodraeth Leol 1894) ynghyd ag ardaloedd trefol. Fe wnaethant ddisodli'r system gynharach o dosbarth glanweithiol (eu hunain yn seiliedig ar undebau cyfraith y tlodion, ond nid yn eu disodli).

Roedd dosbarth gwledig wedi ethol cynghorau dosbarth gwledig, a etifeddodd swyddogaethau’r dosbarth glanweithiol cynharach, ond roedd ganddynt hefyd awdurdod ehangach dros faterion fel cynllunio lleol, tai cyngor, a meysydd chwarae a mynwentydd. Roedd materion fel addysg a phriffyrdd yn gyfrifoldeb y cynghorau sir.

Diddymwyd pob dosbarth wledig yng Nghymru a Lloegr ym 1974 (gan Ddeddf Llywodraeth Leol 1972) ac fe'u hunwyd yn nodweddiadol ag ardaloedd trefol neu fwrdeistrefi cyfagos i ffurfio dosbarth, a oedd yn cynnwys ardaloedd trefol a gwledig.

1. ↑ Vision of Britain | Administrative Units Typology | Status definition: Rural District