Edwin, brenin Northumbria

Edwin, brenin Northumbria
Ganwyd	c. 586  Deifr
Bu farw	12 Hydref 633  Hatfield Chase
Dinasyddiaeth	Deifr, Brynaich
Galwedigaeth	brenin neu frenhines
Swydd	brenin Northumbria, brenin Deifr, brenin Brynaich, brenin Brynaich, brenin Deifr
Dydd gŵyl	12 Hydref
Tad	Ælla of Deira
Priod	Æthelburh of Kent, Cwenburh
Plant	Eanflæd, Osfrith (?), Eadfrith (?), Æthelhun (?), Æthelthryth (?), Wuscfrea (?)

Brenin teyrnasoedd Deifr a Brynaich, a ddaeth yn ddiweddarach yn deyrnas Northumbria oedd Edwin, hefyd Eadwine neu Æduini (tua 586 - 12 Hydref 632/633). Daeth yn Gristion, ac ystyrid ef yn sant Cristnogol wedi iddo gael ei ladd mewn brwydr.

Roedd Edwin yn fab i Ælle, brenin Deifr. Wedi marwolaeth ei dad, daeth Æthelfrith yn frenin Northumbria, a bu Edwin mewn alltudiaeth. Mae traddodiad, er enghraifft gan Sieffre o Fynwy, iddo gael nodded gan Cadfan ap Iago, brenin Teyrnas Gwynedd. Mae Trioedd Ynys Prydain yn ei enwi fel "un o dri gormeswr ar Fôn a fagwyd ar yr ynys".

Lladdwyd Æthelfrith mewn brwydr gan Raedwald, brenin East Anglia tua 616, a daeth Edwin yn frenin Northumbria. Tua 616 neu 626, goresgynnodd deyrnas Frynthonig Elfed, ac ymosododd ar Ynys Manaw. Erbyn tua 627, ef oedd y mwyaf grymus o frenhinoedd yr Eingl-Sacsoniaid, a dywedir iddo feddiannu Ynys Môn am gyfnod. Ymddengys iddo orchfygu Cadwallon ap Cadfan, brenin Gwynedd, a'i orfodi i ffoi i Ynys Lannog ac yna i Iwerddon. Yn ôl yr Annales Cambriae digwyddodd hyn yn 629.

Yn 632 gwnaeth Cadwallon gynghrair gyda Penda, brenin Mersia yn erbyn Edwin. Gorchfygwyd Edwin ganddynt ym Mrwydr Meigen, a lladdwyd ef ar faes y frwydr.