Gof

Gof

Enghraifft o'r canlynol	hen broffesiwn, galwedigaeth
Math	gof metal, gweithiwr metal
Lleoliad	efail
Cynnyrch	gwaith gof
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Gweithiwr neu grefftwr metel, yn enwedig haearn a dur, yw gof.^[1] Rhoddir enwau manwl ar ofaint sy'n trin metelau eraill, megis gof aur, gof arian, gof gwyn (tun), a gof copr, neu sy'n gweithio gyda dyfeisiau metel megis gof cleddyfau, gof gynnau, gof cloeon, a gof angorau.

Byddai gofaint ers yr henfyd yn toddi metel o'r mwyn mewn ffwrnais, fel ei fod yn hydrin ac yn haws ei weithio. Câi'r metel ei ofannu, hynny yw ei ddal yn erbyn eingion gyda gefeiliau a'i daro a'i siapio gyda morthwyl, cŷn, ac offer eraill.

Byddai cenhedloedd gynt yn rhwystro i'r bobl a ddarostyngid ganddynt ddysgu ac arfer crefft y gof, fel na byddai ganddynt arfau i wrthryfela â hwynt. Yn ôl y Beibl, fe wnaed hyn mor fanwl â'r Israeliaid gan y Philistiaid fel "doedd dim gof i'w gael yn holl wlad Israel" (1 Samuel 10:19).^[2] Cyfrifid y gof, yn y Cyfreithiau Cymreig, yn un o dri phroffeswyr y celfyddydau breiniol. O'r Oes Haearn hyd y Chwyldro Diwydiannol, gwnaed y mwyafrif o wrthrychau haearn gyr yn y byd wrth law yng ngweithdy'r gof.^[3]

1. ↑  gof. Geiriadur Prifysgol Cymru. Adalwyd ar 16 Mai 2017.
2. ↑ 1 Samuel 13, beibl.net. Adalwyd ar 16 Mai 2017.
3. ↑ (Saesneg) blacksmith. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 16 Mai 2017.