Gordian I

Gordian I
Ganwyd	159  Phrygia
Bu farw	12 Ebrill 238  Carthag Rufeinig
Dinasyddiaeth	Rhufain hynafol
Galwedigaeth	person milwrol
Swydd	ymerawdwr Rhufain, llywodraethwr Rhufeinig, Praetor, quaestor, aedile, Conswl Rhufeinig
Tad	Maecius Marullus
Mam	Ulpia Gordiana
Priod	Fabia Orestilla
Plant	Gordian II, Maecia Faustina
Llinach	Gordian dynasty

Marcus Antonius Gordianus Sempronianus Romanus Africanus (159 – 12 Ebrill 238) oedd ymerawdwr Rhufain am ran o'r flwyddyn 238.

Ychydig a wyddir am ei fywyd personol, ond credir bod ei deulu'n hannu o Frigia (Anatolia). Roedd o deulu ecwestraidd cyfoethog, a llwyddodd i godi ei safle ddigon i ddod yn aelod o'r Senedd. Roedd ganddo ddau blentyn, Marcus Antonius Gordianus (Gordian II) a Maecia Faustina a ddaeth yn fam Gordian III.

Astudiodd rethreg a llenyddiaeth yn ei ieuenctid cyn ymuno a'r fyddin a dod yn bennaeth Lleng IV Escita yn Syria. Yn 216 penodwyd ef yn rhaglaw Britannia, yna'n gonswl yn ystod teyrnasiad Heliogabalus. Ysgrifennodd gerdd epig dan y teitl Antoninias i anrhydeddu'r ymerawdwr Caracalla.

Yn ystod teyrnasiad Alexander Severus, penodwyd Gordian (oedd eisoes yn 80 oed) yn broconswl Affrica. Tra'r oedd yn y swydd hon, lladdwyd Alexander Severis gan Maximinus Thrax, a gyhoeddwyd yn ymerawdwr. Nid oedd Maximinus yn ymerawdwr poblogaidd, a bu gwrthryfel yn Affrica yn 238, a gychwynodd yn ninas El Jem, cartref Gordian ar y pryd. Cyhoeddwyd Gordian yn ymerawdwr gyda'r teitl Africanus ar 22 Mawrth y flwyddyn honno, gan gymeryd ei fab yn gyd-ymerawdwr fel Gordian II. Cararnhaoedd y Senedd yn Rhufain ef fel ymerawdwr.

Fodd bynnag, roedd Capelianus, rhaglaw Numidia, yn parhau'n ffyddlon i Maximinus, ac ymosododd ar Affrica. Gorchfygwyd Gordian, a lladdwyd ei fab Gordian II yn y frwydr. Lladdodd Gordian ei hun yn fuan wedyn trwy grogi ei hun â'i wregys, wedi teyrnasiad o ddim ond 36 díwrnod.