Llyfr enwog gan Gerallt Gymro (Giraldus Cambriensis) yw Hanes y Daith Trwy Gymru neu Itinerarium Kambriae.
Mae'r llyfr, a ysgrifennwyd yn Lladin, yn fath o ddyddiadur sy'n cofnodi taith Gerallt trwy Gymru yng nghwmni Baldwin, Archesgob Caergaint yn 1188.
Mae'r Itinerarium yn ffynhonnell amhrisiadwy am Gymru yn yr Oesoedd Canol. Yn ogystal â disgrifio'r daith ei hun, a hynny'n fywiog a darllenadwy, mae Gerallt yn plethu pob math o hanesion a thraddodiadau a gododd ar y ffordd i mewn i'r naratif.