Back Homo naledi Afrikaans هومو ناليدي Arabic Homo naledi Azerbaijani Homo naledi BCL Homo naledi Byelorussian Homo naledi Catalan Homo naledi CEB Homo naledi Czech Homo naledi Danish Homo naledi German
| Homo naledi Amrediad amseryddol: 0.335–0.236 Miliwn o fl. CP [1] | |
|---|---|
| |
| Enghreifftiau o rai o'r esgyrn | |
| |
| Lleoliad y darganfyddiad yn Ne Affrica | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Deudroedolyn (Primates) |
| Teulu: | Hominidae |
| Genws: | Homo |
| Rhywogaeth: | †H. naledi |
| Enw deuenwol | |
| Homo naledi Lee R. Berger et al., 2015 | |
Rhywogaeth o hominin a ddifodwyd yw Homo naledi a ddarganfuwyd yn 2013 yn 'Ogof y Seren sy'n Codi', De Affrica; fe'i haseiniwyd i'r genws Homo.[2] Cyhoeddwyd gwybodaeth am y darganfyddiad mewn cyhoeddiad academaidd yn 2015 a chludwyd dros 1,550 o esgyrn 15 unigolyn o Ogof y 'Rising Star' yn Ne Affrica i'r wyneb mewn ymchwiliad dan arweiniad yr archaeolegydd Lee Berger o Johannesburg.[3] Erbyn heddiw (2023) credir fod yr esgyrn yn 335,000–236,000 o flynyddoedd oed, felly roedd y rhywogaeth hon yn byw yn y Pleistosen Canol (neu'r Chibanian). Er i gymaint o esgyrn ddo i'r fei, mae union ddosbarthiad o ran rhywogaethau Homo eraill ychydig yn aneglur.[4]
Yn 2017 cafwyd adroddiad gan Hawks et al. (2017) fod o leiaf 3 unigolyn arall (dau oedolyn a phlentyn) wedi'u canfod mewn ail siambar, a elwir yn Lesedi ("golau" yn yr iaith Sotho-Tswana).[5][6]
Ceir tystiolaeth i'r cyrff gael eu taflu neu iddynt ddisgyn i fewn i'r ogof tua'r un amser ag y buont farw. Ceir peth tystiolaeth iddynt gael eu gosod ymhen pellaf yr ogof yn fwriadol, mewn defod, sy'n golygu wedyn nad Homo sapiens yn unig oedd yn cael gwared a'u meirw mewn dull arbennig.[6][7][8]
- ↑ Gwall cyfeirio: Tag
<ref>annilys; ni roddwyd testun ar gyfer 'ref' o'r enweLIFE-2017a - ↑ Berger, Lee R. (10 Medi 2015). "Homo naledi, a new species of the genus Homo from the Dinaledi Chamber, South Africa". eLife 4. doi:10.7554/eLife.09560. PMC 4559886. PMID 26354291. http://elifesciences.org/content/4/e09560.full. Adalwyd 10 Medi 2015. Lay summary. "If the fossils prove to be substantially older than 2 million years, H. naledi would be the earliest example of our genus that is more than a single isolated fragment. [...] A date younger than 1 million years ago would demonstrate the coexistence of multiple Homo morphs in Africa, including this small-brained form, into the later periods of human evolution."
- ↑ National Geographic News ; adalwyd 10 Medi 2015
- ↑ Schroeder, L.Gwall mynegiad: Heb adnabod y gair "etal". (2017). "Skull diversity in the Homo lineage and the relative position of Homo naledi". Journal of Human Evolution 104: 124–135. doi:10.1016/j.jhevol.2016.09.014. PMID 27836166.
- ↑ John Hawks; Marina Elliott; Peter Schmid; Steven E. Churchill; Darryl J. de Ruiter; Eric M. Roberts; Hannah Hilbert-Wolf; Heather M. Garvin et al. (9 Mai 2017). "New fossil remains of Homo naledi from the Lesedi Chamber, South Africa". eLife 6: e24232. doi:10.7554/eLife.24232. https://elifesciences.org/content/6/e24232.
- ↑ 6.0 6.1 Rincon, Paul (9 Mai 2017). "Amazing haul of ancient human finds unveiled". Cyrchwyd 9 Mai 2017.
- ↑ scienceworldreport.com; adalwyd 1 Awst 2016
- ↑ Berger et al. (2015): "If the fossils prove to be substantially older than 2 million years, H. naledi would be the earliest example of our genus that is more than a single isolated fragment. [...] A date younger than 1 million years ago would demonstrate the coexistence of multiple Homo morphs in Africa, including this small-brained form, into the later periods of human evolution."