Llanharan

Llanharan

Math	pentref, cymuned
Poblogaeth	8,966
Daearyddiaeth
Sir	Rhondda Cynon Taf
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.53°N 3.43°W
Cod SYG	W04000875
Cod OS	ST012818
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Huw Irranca-Davies (Llafur)
AS/au y DU	Chris Elmore (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Pentref a chymuned ym mwrdeistref sirol Rhondda Cynon Taf yw Llanharan (Cyfeirnod OS: ST002831). Saif ar y briffordd A473, rhwng Pencoed a Phontyclun. Daw'r enw o enw personol Haran, neu Aran neu efallai Aaron. Roedd y boblogaeth yn 2001 yn 3,421.

Yn wreiddiol roedd yn bentref amaethyddol, gyda phoblogaeth o 330 yn 1851. Dechreuodd diwydiant ddatblygu wedi i orsaf Rheilffordd De Cymru agor yno yn 1850. Agorwyd nifer o byllau glo yn y cylch, gyda phyllau Gogledd Llanharan a De Llanharan yn cyflogi 855 a 775 o weithwyr yn 1945.

Cysegrwyd yr eglwys i'r seintiau Julius ac Aaron o'r 3edd a'r 4g ac a ferthyrwyd gan y Rhufeiniaid yng Nghearleon^[1]. Adeilad mwyaf nodedig y gymuned yw Llanharan House, a adeiladwyd yn niwedd yr 1740au gan Rees Powell, ac a ddatblygwyd ymhellach gan Richard Hoare Jenkins wedi iddo ef ei brynu yn 1795. Enw'r tŷ gwreiddiol ar y safle hon oedd Tŷ Mawr.^[2]

Ceir pentref yn Treguier, Llydaw gyda'r un enw.

1. ↑ 'Dictionary of the Placenames of Wales' gan Hywel Wyn Owen a Richard Morgan, Gwasg Gomer
2. ↑ "Gwefan Cyngor Rhondda Cynon Taf". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-08-22. Cyrchwyd 2010-07-14.