Back جبل پاريس (المملكه المتحده) ARZ Mynydd Parys Breton Parys Mountain CEB Parys Mountain English Parys Mountain Finnish Fodinae Parys Latin Mynydd Parys OLO Mynydd Parys SE Parys Mountain Swedish
 | |
| Math | copa, bryn  |
|---|---|
LL-Q9309 (cym)-Calab22-Mynydd Parys (Q7141415).wav | |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ynys Môn |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 147 metr |
| Cyfesurynnau | 53.388674°N 4.343211°W |
| Cod OS | SH4427190541 |
| Manylion | |
| Amlygrwydd | 66 metr |
| Rhiant gopa | Mynydd Bodafon |
 | |
| Statws treftadaeth | Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig |
| Manylion | |
Mae Mynydd Parys yn fryn 147 m (482 troedfedd) o uchder, ychydig i'r de o dref Amlwch yng ngogledd-ddwyrain Ynys Môn. Yn ystod ail hanner y 18fed ganrif, cloddfa Mynydd Parys, a'i diwydiant copr, oedd y mwyaf yn y byd.[1]
Dechreuwyd cloddio am gopr ym Mynydd Parys tua 4000 o flynyddoedd yn ôl a pharhaodd hyn drwy gydol cyfnod y Rhufeiniaid.[2][3]
Ail-ddarganfuwyd copr ar y mynydd yn 1764 gan fwynwr lleol ac erbyn y 1780au Mynydd Parys oedd y gloddfa fwyn fwyaf yng Nghymru. Tan 1821, roedd Mynydd Parys hyd yn oed yn cynhyrchu ei arian ei hunan, a oedd yn cael ei roi i’r gweithwyr.[4]
Roedd Mynydd Parys yn tra-arglwyddiaethu ar farchnad gopr y byd yn ystod chwarter olaf y 18fed ganrif, ac roedd y copr a gloddiwyd yma'n cael ei ddefnyddio i gynhyrchu llongau rhyfel Prydain. Erbyn diwedd y 19eg ganrif roedd y gweithfeydd yn dechrau dirywio oherwydd trafferthion ynghylch tynnu copr o’r ddaear a chystadleuaeth ratach oddi wrth farchnadoedd yn Ewrop.
Erbyn heddiw mae’r gweithfeydd hynafol yn cael eu hastudio gan haneswyr ac archaeolegwyr ac mae golygfeydd trawiadol y mynydd yn boblogaidd ymhlith cerddwyr ac ymwelwyr.
- ↑ John Rowlands, Copper mountain (Cymdeithas Hynafiaethwyr Môn, 1966).
- ↑ "How the Romans defeated the awe-inspiring Druids of Anglesey". Anglesey Hidden Gem. Cyrchwyd 2020-09-17.
- ↑ Brown, Debra (2014-01-29). "English Historical Fiction Authors: The Menai Massacre & the Last Outpost of the Druids". English Historical Fiction Authors. Cyrchwyd 2020-09-17.
- ↑ "THE PARYS COPPER MINE", Cornwall, Its Mines and Miners (Routledge): pp. 220–222, 2013-01-11, ISBN 978-0-203-04175-8, http://dx.doi.org/10.4324/9780203041758-65, adalwyd 2020-09-17