Nirfana

Gair yn golygu, yn llythrennol, "wedi'i ddiffodd", megis cannwyll, yw nirfana (Sansgrit: निर्वाण; Pali: निब्बान nibbāna ; Prakrit: णिव्वाण).^[1] Fe'i cysylltir gan amlaf â Bwdhaeth.^[2] Yn y crefyddau Indiaidd, cyrraedd nirfana yw moksha, sef rhyddhad o gylchred ddi-dor genedigaeth, marwolaeth ac ailenedigaeth.^[3]

Mewn testunau Bwdhaidd, cyfeiria nirfana at lonyddwch meddwl anghyffroëdig ar ôl i danau sy'n peri dioddefaint i berson (e.e. chwennych, casineb a chamdyb) gael eu diffodd.^[1] Bethyciodd Hindwiaeth y term yng nghyfnod ysgrifennu'r Bhagavad Gita (sef rhan o'r epic Mahabharata rhwng 1200 a 1500 CP. Ar adegau, o fewn Jainiaeth mae'r ddau air 'mocsa' a nirfana' yn golygu fwy neu lai yr un peth; ond yn gyffredinol, credant bod mocsa'n dilyn nirfana.

1. ↑ ^{1.0 1.1} Richard Gombrich, Theravada Buddhism: A Social History from Ancient Benāres to Modern Colombo. Routledge
2. ↑ Donald S. lopez Jr., Nirvana, Encyclopedia Britannica
3. ↑ Gavin Flood, Nirvana. In: John Bowker (ed.), Oxford Dictionary of World Religions