Un o'r prif gymeriadau ym Mhedair Cainc y Mabinogi yw Pwyll Pendefig Dyfed. Ceir yr hanes yn y gainc gyntaf, Pwyll Pendefig Dyfed. Cyfnewidiodd le am flwyddyn gron gydag Arawn brenin Annwfn.
Mae Pwyll yn ennill Rhiannon yn wraig iddo ond mae eu mab cyntafanedig Pryderi yn diflannu yn union ar ôl iddo gael ei eni. Cosbir Rhiannon am iddi gael ei chyhuddo ar gam o ladd y plentyn. Ar ddiwedd y gainc gyntaf maent yn darganfod y mab fel Gwri Wallt Eurin yng ngwasanaeth Teyrnon yng Ngwent ac mae'n dilyn ei dad dan yr enw Pryderi yn argwlydd ar Ddyfed a saith cantref Seisyllwch.