Rhisga

Rhisga

Math	tref
Daearyddiaeth
Sir	Caerffili
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.608°N 3.091°W
Cod OS	ST245905
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Rhianon Passmore (Llafur)
AS/au y DU	Ruth Jones (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Tref ym Mwrdeistref Sirol Caerffili, Cymru, yw Rhisga^[1] (Saesneg: Risca).^[2] Fe'i rhennir rhwng y ddwy gymuned Gorllewin Rhisga a Dwyrain Rhisga. Daw'r enw o'r Gymraeg Wenhwyseg "'r Is Ca'" am "Yr Is Cae".

Mae'n gorwedd ar ochr dde-ddwyreiniol Maes Glo De Cymru ac roedd pwll glo yn y dref ar un adeg. Er ei bod yn un o drefi mwyaf y fwrdeistref sirol, mae ar ddechrau'r Cymoedd ac mae mynyddoedd gwyrdd o'i chwmpas. Mae mynyddoedd llawn coedwigoedd, gan gynnwys Mynydd Machen (1,188 troedfedd / 362m) a Thwmbarlwm i'r dwyrain (1,375 troedfedd / 419m).

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Rhianon Passmore (Llafur) ac yn Senedd y DU (San Steffan) gan Ruth Jones (Llafur).^[3][4]

Mae côr meibion llwyddiannus yn y dref a nifer o lwybrau cyhoeddus, gan gynnwys y rhai sy'n mynd ar hyd y gamlas a thros y mynydd. Lleolir amgueddfa ddiwydiannol fach yn y dref a chlwb rygbi hefyd.

Roedd tafarn y "Welsh Oak" ar ochrau deheuol pentref Pont-y-Meistr, sydd bellach yn cael ei ystyried fel rhan o dref Rhisga, yn ymgullfan i'r Siartwyr, cyn iddynt orymdeithio i Gasnewydd.

1. ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
2. ↑ British Place Names; adalwyd 3 Tachwedd 2021
3. ↑ Gwefan y Cynulliad;^{[dolen farw]} adalwyd 24 Chwefror 2014
4. ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014