Rhisiart Gwyn

Rhisiart Gwyn
Ganwyd	1 Ionawr 1537  Llanidloes
Bu farw	15 Hydref 1584  Wrecsam
Man preswyl	Owrtyn, Powys
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Caergrawnt Coleg Sant Ioan, Caergrawnt
Galwedigaeth	bardd
Dydd gŵyl	17 Hydref

Bardd a reciwsant o Lanidloes, Powys, oedd Rhisiart Gwyn, neu Richard Gwyn neu Richard White (tua 1537 – 15 Hydref 1584).

Yn fab i deulu cefnog o ardal Maldwyn, cafodd ei addysg yng ngholegau Caergrawnt a Rhydychen a bu yn ysgolfeistr yng ngogledd-ddwyrain Cymru. Roedd yn Babydd a wrthodai gydnabod hawl Elisabeth I i deyrnasu, ac o ganlyniad cafodd ei erlid.

Cyfansoddodd Rhisiart Gwyn gyfres o gerddi mesur rhydd (carolau) yn Gymraeg, sy'n ymosod yn llym ar Brotestaniaeth.

Yng Ngorffennaf 1580 carcharwyd ef ac mewn carchar y bu am weddill eu oes. Ar 9 Hydref 1584 dedfrydwyd ef i'w ddienyddio trwy ei grogi, diberfeddu a'i chwarteru.

Canoneiddwyd ef gan y Pab Pawl VI ar 25 Hydref 1970 fel un o Ddeugain Merthyr Cymru a Lloegr.

Mae egwlys Gatholig Llanidloes, Eglwys Ein Harglwyddes a Sant Rhisiart Gwyn, wedi'i chysegru i Rhisiart Gwyn ynghyd â'r Forwyn Fair.