Shotton

Shotton

Math	tref, cymuned
Poblogaeth	6,663, 6,499
Daearyddiaeth
Sir	Sir y Fflint
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	233.75 ha
Cyfesurynnau	53.209°N 3.042°W
Cod SYG	W04000208
Cod OS	SJ305685
Cod post	CH5
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Jack Sargeant (Llafur)
AS/au y DU	Mark Tami (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Am leoedd eraill o'r un enw gweler Shotton (gwahaniaethu).

Tref a chymuned yn Sir y Fflint, Cymru, yw Shotton.^[1] Saif ar Lannau Dyfrdwy, ac ar yr A548 rhwng Y Fflint a Queensferry, 3 milltir o'r ffîn â gogledd-orllewin Lloegr. Mae ganddi orsaf trenau ar Rheilffordd Arfordir Gogledd Cymru ac mae trac arall yn ei chysylltu â Wrecsam.

Cafodd y dre ei sefydlu fel pentre bach gan y Mersiaid ond newidiai ddwylo'n aml ar ôl hynny. Ni thyfodd lawer tan y 18g pan agorwyd pyllau glo yn yr ardal.

Daeth yn enwog am ei gwaith dur, a agorwyd gan Gwmni John Summers a'i Feibion, o Stalybridge. Ym 1895 prynodd Summers 40 erw ar lannau'r afon am gyfanswm o £5. Agordwyd Gwaith Dur Pont Penarlâg ym 1896, yn cyflogi 250 o dynion. Erbyn 1909, maint y safle oedd 60 erw, a chyflogwyd 3,000 o dynion cyfanswm o £6,000 yr wythnos. Cyflogwyd peirianyddion o'r Iseldiroedd i ddraenio 280 erw o gorstir ar lannau'r afon, ac estynnwyd y gwaith dur.

Gwladodwyd y dywidiant ar 15 Chwefror 1951 gan y llywodreth Lafur. Dadwladodwyd y dywidiant ar 1 Hydref 1954, a daeh perchnogaeth yn ôl i gwmni John Summers. Gwladodwyd y safle eto ym 1967.^[2] Yna cafodd ei redeg gan lywodraeth Prydain dan British Steel. Erbyn hyn mae'n rhan o Grŵp Corus.

Agorwyd Pont Penarlâg yn y dref yn 1889. Lleolir Ysbyty Cymunedol Glannau Dyfrdwy yno hefyd.

1. ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
2. ↑ Gwefan hanes Shotton