Traeth Mawr, Sir Benfro

Traeth Porth Mawr

Math	bae, traeth
Daearyddiaeth
Sir	Sir Benfro
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.8944°N 5.2958°W
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Paul Davies (Ceidwadwyr)
AS/au y DU	Stephen Crabb (Ceidwadwr)
Statws treftadaeth	Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Traeth baner las yn Sir Benfro, Cymru, yw'r Traeth Mawr, neu'r Porth Mawr (Whitesands yn Saesneg).^[1][2] Fe'i lleolir ger Tyddewi yng nghymuned Tyddewi a Chlos y Gadeirlan. Dyma un o draethau mwyaf poblogaidd y sir. Mae'n rhan o Barc Cenedlaethol Arfordir Penfro.

Mae'r bae ei hun, a elwir y "Porth Mawr", wedi'i leoli 2 filltir (3.2 km) i'r gorllewin o Tyddewi ac 1 filltir (1.6 km) i'r de o Penmaen Dewi, wedi'i ddisgrifio fel y traeth syrffio gorau yn Sir Benfro. Mae'r gair "porth" yma'n cyfeirio at y defnydd o'r bae fel porthladd i gychod, a cheir tystiolaeth fod yma gysylltiad agos gydag Iwerddon ers canrifoedd.

Fel cawr uwch y tirlun, saif Carn Llidi, lwmpyn o graig 594 tr (181 m) uwch y môr, ac ar ei lethrau ceir olion tai o'r Oes Haearn a'r Oes Efydd. Dyma leoliad rhannau o awdl Waldo Williams Tyddewi:

Ar gadernid Carn Llidi

Ar hyd un hwyr oedwn i,

Ac yn syn ar derfyn dydd

Gwelwn o ben bwy gilydd

Drwy eitha Dyfed y rhith dihafal

Ei thresi swnd yn eurwaith ar sindal

Lle naid y lli anwadal - yn sydyn

I fwrw ei ewyn dros far a hual.

Ar ben ucha'r traeth ceir penrhyn Trwynhwrddyn a'r ochr arall iddo ceir Porth Lleuog.

1. ↑ Blue flag beaches in Wales
2. ↑ "Whitesands Bay". UKAttraction.com. n.d. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 22 Mehefin 2008. Cyrchwyd 25 Mawrth 2019.