Vitellius

Vitellius
Portread o Vitellius ar ddarn arian o gelc Llanfaches (Amgueddfa Lleng Rufeinig Cymru)
Ganwyd	24 Medi 0015, 7 Medi 0015  Nuceria
Bu farw	22 Rhagfyr 0069  o summary execution  Rhufain
Dinasyddiaeth	Rhufain hynafol
Galwedigaeth	gwleidydd, person milwrol
Swydd	ymerawdwr Rhufain, seneddwr Rhufeinig, Conswl Rhufeinig
Tad	Lucius Vitellius the Elder
Mam	Sextilia
Priod	Petronia, Galeria Fundana
Plant	Vitellius Petronianus, Vitellia Galeria, Vitellius Germanicus

Aulus Vitellius (7 neu 24 Medi 12 neu 15 OC – 20 Rhagfyr 69 OC) oedd wythfed Ymerawdwr Rhufain. Roedd y trydydd o bedwar ymerawdwr yn ystod Blwyddyn y Pedwar Ymerawdwr (69 OC).

Perthynai Vitellius i deulu amlwg yn Rhufain, a daeth yn Gonswl yn 48 OC. Yn ystod teyrnasiad Nero penodwyd ef yn Broconswl talaith Affrica, Yn 68 OC penododd yr ymerawdwr Galba ef yn bennaeth y fyddin yn nhalaith Germania Inferior. Cynorthwyodd ei filwyr i orchfygu gwrthryfel gan Julius Vindex, ond yr oedd y milwyr yn teimlo nad oeddynt wedi cael y diolch dyledus gan Galba am wneud hyn. Ar 2 Ionawr 69 cyhoeddwyd Vitellius yn ymerawdwr gan ei lengoedd. Yn fuan wedyn cychwynodd y fyddin am Rufain.

Ym Mrwydr Gyntaf Bedriacum, gorchfygodd byddin Vitellius lengoedd Otho, oedd wedi disodli Galba fel ymerawdwr. Yn dilyn hunanladdiad Otho, aeth Vitellius ymlaen i Rufain fel ymerawdwr. Erbyn hyn yr oedd cystadleuydd arall am yr ymerodraeth. Roedd y llengoedd yn nhlaleithiau Judea a Syria wedi cyhoeddi Titus Flavius Vespasianus yn ymerawdwr, a chychwynodd llengoedd y dwyrain tua Rhufain i geisio ennill yr orsedd i Vespasian. Gorchfygwyd llengoedd Vitellius gan fyddin dan arweiniad Antonius Primus yn Ail Frwydr Bedriacum. Aeth byddin Primus ymlaen i Rufain, lle lladdwyd Vitellius. Daeth Vespasian yn ymerawdwr yn ei le.

Eginyn erthygl sydd uchod am Rufain hynafol. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato