Wranws (planed)

Wranws
Wranws
Symbol ⛢, ♅
Nodweddion orbitol
Pellter cymedrig i'r Haul 19.19US

2.87×109km

Radiws cymedrig 2,870,972,200km
Echreiddiad 0.04716771
Parhad orbitol 84b 3d 15.66a
Buanedd cymedrig orbitol 6.8352 km s−1
Gogwydd orbitol 0.76986°
Nifer o loerennau 27
Nodweddion materol
Diamedr cyhydeddol 51,118 km
Arwynebedd 8.13×109km2
Más 8.686×1025 kg
Dwysedd cymedrig 1.29 g cm−3
Disgyrchiant ar yr arwyneb 8.69 m s−2
Parhad cylchdro -17a 14m
Gogwydd echel 97.86°
Albedo 0.51
Buanedd dihangfa 21.29 km s−1
Tymheredd ar yr arwyneb:
isafrif cymedrig uchafrif
59K 68K ...
Nodweddion atmosfferig
Gwasgedd atmosfferig 120kPa
Hydrogen 83%
Heliwm 15%
Llosgnwy 1.99%
Amonia 0.01%
Ethan 0.00025%
Asetylen 0.00001%
Carbon monocsid
Hydrogen sylffid
arlliw

Y seithfed blaned oddi wrth yr Haul a'r drydedd mwyaf o ran tryfesur yw Wranws (symbol: ⛢). Mae Wranws yn fwy ei thryfesur ond yn llai ei chynhwysedd na Neifion. Enwyd Wranws ar ôl Wranos, duw Groeg y nefoedd.

Un rheswm pam nad adnabuwyd Wranws fel planed tan 1781 oedd ei bod mor eithriadol o bell, ddwywaith pellach na Sadwrn o'r haul. Golyga hynny ei bod yn ymddangos yn fechan iawn iawn o'r Ddaear (prin iawn yn weladwy â'r llygad noeth) ond hefyd mae'n eithriadol o araf yn teithio rownd yr haul – unwaith pob 84 mlynedd. Mewn gwirionedd roedd sawl seryddwr wedi ei nodi fel seren ers 1690, ond neb cyn Herschell wedi sylwi ei bod yn symyd yn araf bach.

Mae Wranws yn cymryd 84 mlynedd i gylchdroi am yr haul – blwyddyn Iwranaidd go hir felly – ac mae'n cylchdroi ar ei hechel bob 17 awr, sy'n eitha cyflym o ystyried ei maint ac yn golygu bod gwyntoedd cryfion iawn yn chwyrlîo ar ei hwyneb. Nodwedd anarferol yw fod gogwydd ei chylchdroi 'dyddiol' ar ongl o 98° i'r fertigol. Hynny yw, mae fel 'tae'n gorwedd ar ei hochr o'i chymharu â'r planedau eraill. Un damcaniaeth i esbonio hynny yw ei bod wedi gwrthdaro a chorff arall yn y gorffennol pell a bod hynny wedi ei thaflu oddiar ei hechel.


From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Tubidy