Yr Eryr (afiechyd)

Yr Eryr

Enghraifft o'r canlynol	clefyd heintus, dosbarth o glefyd, symptom neu arwydd
Math	clefyd heintus firol, haint ar y croen, varicella zoster infection, post-viral disorder, viral skin disease, neurological disorder, clefyd
Symptomau	Chronic neuropathic pain, postherpetic neuralgia, y dwymyn, cur pen, oerni, pothell, paresthesia
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Erthygl am yr afiechyd yw hon. Am ystyron eraill gweler Eryr (gwahaniaethu).

Rhestr Afiechydon

Pwyswch ar dangos i weld y rhestr. Rhestr AIDS Afiechyd meddwl Alcoholiaeth Annwyd Anorecsia nerfosa Asma Syndrom Asperger Awtistiaeth Blinder meddwl Brech goch Brech ieir Brech Wen Briwiau'r geg BSE Cansar Cen gwallt Clefyd Alzheimer Clefyd y galon Clefyd y gwair Clefyd y siwgr Clunwst Clwy'r marchogion Clwy'r pennau Clwyf y traed a’r genau Colera Creithiau Croen gyda chraciau Croen sensitif Croen sych Croenlid (Ecsema) Cur pen Cur pen eithafol Cylchrediad y gwaed Cymalau ystyfnig Dafad (ar y croen) Diffyg traul Dolur annwyd Dolur gwddw Dolur rhydd Yr Eryr Ffibrosis systig Ffliw Ffliw adar Gorguro’r galon Gwahanglwyf Gwlychu gwely Gwynegon (Cricmala) Gorguro’r galon HIV Iselder ysbryd Liwcemia Llau pen Llais cryglyd Llid y bledren Llid y cyfbilen Llosg eira Llosg haul Llosgiadau Malaria Mislif afreolaidd Mislif poenus Mislif ysgafn Nerfau Niwmonia Peswch Pigyn clust Plorod Poliomyelitis Poeni Rwbela Rhwymedd Twymyn y gwair Tyndra’r cyhyrau

Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Afiechyd heintus ydy'r eryr (Lladin: Herpes zoster; Saesneg: Shingles) sef ymosodiad feirws ar y corff ble ceir rash coch gyda swigod, ar un ochr i'r corff, mewn llinell. Mae'r heintio cyntaf gan y feirws varicella zoster (VZV) yn achosi brech ieir, yn enwedig mewn plant a phobl ifanc. Ar ôl hyn, nid yw'r feirws yn diflannu o'r corff a gall droi'n eryr, gyda symptomau hollol wahanol i'r frech ieir gwreiddiol, weithiau flynyddoedd ar ôl yr heintiad cyntaf.

O fewn y nerfau mae'r varicella zoster yn byw neu weithiau o fewn celloedd eraill yn y dorsal root, y nerfau cranial neu ganglion, heb i'r un symtom ddod i'r amlwg. Flynyddoedd yn ddiweddarach, gall y feirws deithio i lawr acson i heintio'r croen yn ardal y nerf honno. Mi wellith y rash, fel arfer, o fewn pythefnos i bedair wythnos, ond gall y poenau yn y nerfau barhau am fisoedd neu hyd yn oed flynyddoedd. Ni wyddir beth sy'n sbarduno hyn i gyd.

Yn fyd-eang, mae'r achosion o'r eryr rhwng 1.2 a 3.4 achos ym mhwob 1,000 unigolyn iach. Mae hyn yn cynyddu yn y boblogaeth hŷn gyda rhwng 3.9 a 11.8 pob blwyddyn ym mhob 1,000 person iach dros 65 oed yn ei ddioddef. Gellir defnyddio cyffur gwrth-feirws leddfu'r symtomau a lleihau'r cyfnod o boen os gweir hyn o fewn 72 awr i'r rash ymddangos. Fel arfer cymerir y cyffur am gyfnod o saith i ddeg diwrnod.