Yr Undeb Ewropeaidd

Yr Undeb Ewropeaidd Bwlgareg: Европейски съюз Croateg: Europska unija Tsiec: Evropská unie Daneg: Den Europæiske Union Iseldireg: Europese Unie Estoneg: Euroopa Liit Ffinneg: Euroopan unioni Ffrangeg: Union européenne Almaeneg: Europäische Union Groeg: Ευρωπαϊκή Ένωση Hwngareg: Európai Unió Gwyddeleg: An tAontas Eorpach Eidaleg: Unione europea Latfieg: Eiropas Savienība Lithwaneg: Europos Sąjunga Malteg: Unjoni Ewropea Pwyleg: Unia Europejska Portiwgaleg: União Europeia Rwmaneg: Uniunea Europeană Slofaceg: Európska únia Slofeneg: Evropska unija Sbaeneg: Unión Europea Swedeg: Europeiska unionen
Baner
Arwyddair: "Undeb drwy Amrywiaeth"
Anthem: "Ode an die Freude" Awdl i Lawenydd (cerddoriaeth yn unig)
Lleoliad
Prifddinas		Brwsel (de facto)[1] 50°51′N 4°21′E / 50.850°N 4.350°E / 50.850; 4.350
Ieithoedd swyddogol		23 iaith Bwlgareg Croateg Tsiec Daneg Iseldireg Estoneg Ffinneg Ffrangeg Almaeneg Groeg Hwngareg Gwyddeleg Eidaleg Latfieg Lithwaneg Malteg Pwyleg Portiwgaleg Romaneg Slofacieg Slofeneg Sbaeneg Swedeg
Demonym		Ewropead[2]
Math		Undeb Wleidyddol-Economaidd
Aelod-wladwriaethau		27 gwladwriaeth Awstria Gwlad Belg Bwlgaria Croatia Cyprus Y Weriniaeth Tsiec Denmarc Estonia Ffindir Ffrainc Yr Almaen Gwlad Groeg Hwngari Iwerddon Yr Eidal Latfia Lithwania Lwcsembwrg Malta Yr Iseldiroedd Gwlad Pwyl Portiwgal Rwmania Slofacia Slofenia Sbaen Sweden
Arweinwyr
-	Arlywydd y Comisiwn Ewropeaidd	Ursula von der Leyen
-	Arlywydd y Cyngor Ewropeaidd	Charles Michel
Cyfreithiau
- Cyngor  - Senedd
Hanes[3]
-	Cytundeb Rhufain	1 Ionawr 1958
-	Cytundeb Maastricht	1 Tachwedd 1993
Arwynebedd
-	Cyfanswm	4,324,782 km2 (7tha) 1,669,808 millt sg
-	% dŵr	3.08
Poblogaeth
-	2014 estimate	506,913,394[4] (3rda)
-	Dwysedd	115.8/km2 300.9/millt sg
GDP (PPP)		2014 - amcangyfrif
-	Cyfanswm	$18.124 triliwn[5] (1afa)
-	Y pen	$35,849[5] (18eda)
GDP (nominal)		2014 (amcan.)
-	Cyfanswm	$18.399 triliwn[5] (1afa)
-	Y pen	$36,392[5] (16eda)
Gini (2010)		30.4[6] canolig
HDI (2011)		0.876[7] uchel iawn ·13eg / 25eda
Arian		Ewro (EUR; Y Parth Ewro) 10 arall Lev (BGN; Bulgaria) Kuna (HRK; Croatia) Koruna Tsiec (CZK; Czech Republic) Krone Danaidd (DKK; Denmarc) Forint Hwngaraidd (HUF; Hwngari) Złoty (PLN; Gwlad Pwyl) Leu (RON; Rwmania) Krona Sweden (SEK; Sweden) Punt Gibraltar (GIP; Gibraltar)
Rhanbarth amser		WET (UTC)[a] CET (UTC+1) EET (UTC+2)
-	Haf (Troi'r cloc)	WEST (UTC+1) CEST (UTC+2) EEST (UTC+3)
Rhyngrwyd TLD		.eu[b]
Gwefan europa.eu
a.	Ped ystyrid fel endid ar wahân.

Mae'r Undeb Ewropeaidd (UE) yn gymuned wleidyddol ac economaidd sydd â nodweddion goruwchgenedlaethol a rhyng-lywodraethol. Mae'n cynnwys 27 o aelod-wladwriaethau. Sefydlwyd yr UE ym 1993 gan Gytundeb Maastricht, er i'r broses o integreiddio Ewropeaidd gychwyn gyda'r Gymuned Economaidd Ewropeaidd (CEE), a luniwyd gan chwe gwlad Ewropeaidd ym 1957.

Creodd yr UE farchnad sengl sy'n ceisio gwarantu'r rhyddid i symud pobl, nwyddau, gwasanaethau a chyfalaf yn ddirwystr rhwng yr aelod-wladwriaethau. Mae'r UE yn cynnwys polisïau cyffredin dros fasnach, amaethyddiaeth, pysgodfeydd a datblygiad rhanbarthol. Ym 1999, cyflwynodd yr UE arian cyfredol cyffredin, sef yr ewro, a fabwysiadwyd gan 13 aelod-wladwriaeth. Mae hefyd wedi datblygu rôl mewn materion polisi tramor, a chyfiawnder a materion cartref.

Gyda bron 500 miliwn o ddinasyddion, cynhyrchodd yr UE gynnyrch mewnwladol crynswth y pen o €11.4 triliwn (£8 triliwn) yn 2007. Mae'n cynrychioli ei aelodau o fewn Sefydliad Masnach y Byd ac mae'n bresennol fel sylwedydd yn uwch-gynadleddau'r G8. Mae 21 o aelodau'r UE yn aelodau o NATO. Mae gan yr UE bum sefydliad swyddogol, sef Senedd Ewrop, Cyngor yr Undeb Ewropeaidd, y Comisiwn Ewropeaidd, Llys Cyfiawnder Ewrop a Llys Archwilwyr Ewrop, yn ogystal â gwahanol gyrff eraill, er enghraifft Banc Canolog Ewrop a Phwyllgor y Rhanbarthau. Mae dinasyddion yr UE yn ethol aelodau Senedd Ewrop bob pum mlynedd.

Yn y Deyrnas Unedig, cafwyd refferendwm yn 2016 ar y cwestiwn a ddylai'r DU adael yr UE neu aros yn aelod. Roedd mwyafrif pleidleisiau Yr Alban a Gogledd Iwerddon i aros, yn ogystal ag ardaloedd eraill fel Llundain, Caerdydd, Gwynedd a Cheredigion. Er hynny roedd mwyafrif ar draws y DU i adael, o 52% i 48%.

1. ↑ Cybriwsky, Roman Adrian (2013). Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture. ABC-CLIO. Brussels, the capital of Belgium, is considered to be the de facto capital of the EU
2. ↑ The New Oxford American Dictionary, Second Edn., Erin McKean (editor), 2051 pages, May 2005, Oxford University Press, ISBN 0-19-517077-6.
3. ↑ Dywed Erthygl 1 o Gytundeb Maastricht: "The Union shall be founded on the present Treaty and on the Treaty on the Functioning of the European Union. Those two Treaties shall have the same legal value. The Union shall replace and succeed the European Community".
4. ↑ "Eurostat-Tables,Graphs and Maps Interface（TGM）table". European Commission. Cyrchwyd 9 Mawrth 2015.
5. ↑ ^{5.0 5.1 5.2 5.3} "IMF World Economic Outlook Database, April 2015". International Monetary Fund. Cyrchwyd 26 April 2015.
6. ↑ "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. CIA. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2007-06-13. Cyrchwyd 28 Ionawr 2012.
7. ↑ Cyfrifwyd drwy ddefnyddio data UNDP ar gyfer yr aelodau-wladwriaethau gyda phwyslais ar boblogaeth.

Gwall cyfeirio: Mae tagiau <ref> yn bodoli am grŵp o'r enw "lower-alpha", ond ni ellir canfod y tag <references group="lower-alpha"/>