Ystrad Clud

Ystrad Clud

Enghraifft o'r canlynol	gwlad ar un adeg, teyrnas
Daeth i ben	1058
Rhan o	Yr Hen Ogledd
Dechrau/Sefydlu	410
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Teyrnas Frythonig yn yr Hen Ogledd, yn yr ardal sydd nawr yn Strathclyde yng ngorllewin yr Alban oedd Ystrad Clud neu Strat Clut (Gaeleg: Srath Chluaidh). Gelwid y deyrnas hefyd yn Alt Clut (Cymraeg Diweddar "Allt Clud"), o'r enw am yr hyn a elwir heddiw'n Graig Dumbarton, lle roedd prifddinas y deyrnas. Efallai fod y deyrnas wedi datblygu o diriogaeth llwyth y Damnonii, a grybwyllir gan Ptolemi yn y cyfnod Rhufeinig.

Nid oes sicrwydd ymhle'r oedd ffiniau'r deyrnas, ond mae'n debyg ei bod yn ymestyn o ardal Loch Lomond, ar hyd dyffryn Afon Clud ac i'r de at ardal Aeron (o gwmpas Ayr heddiw). Cofnodir i "Coroticus" (Ceredig ap Cunedda) dderbyn llythyr gan Sant Padrig. Disgynnydd iddo ef oedd Rhydderch Hael, oedd yn cydoesi ag Urien Rheged. Yn 642, cofnodir i Frythoniaid Alt Clut dan Owain I, mab Beli I orchfygu byddin Dál Riata a lladd eu brenin, Dyfnwal Frych (Domnall Brecc). Ymgorfforwyd pennill yn dathlu'r fuddugoliaeth yma yn nhestun Y Gododdin.

Cofnodir anrheithio Allt Clud gan Lychlynwyr Dulyn yn 870. Yn ddiweddarach meddiannwyd y diriogaeth gan Deyrnas Alba a daeth yn rhan o Deyrnas yr Alban.

Cyhoeddwyd yr efengyl yn Ystrad Clud gan Sant Cyndeyrn, a sefydlodd fynachlog ar y safle a dyfodd i fod yn ddinas Glasgow. Yn ôl un fuchedd, ganwyd Gildas yn Arecluta (Ystrad Clud).