Di pilli ni | 9 Silimin gɔli September 1991 |
---|---|
Yuli din nyɛ a balli | Ҷумҳурии Тоҷикистон |
Yu'maŋli | Ҷумҳурии Тоҷикистон, جمهوری تاجیکستان, République du Tadjikistan, República de Tayikistán |
Zuliya wuhibu | Ҷумҳурии Тоҷикистон, Тоҷикистон |
Yu'ŋmaa | Тоҷикистон, Таджикистан, 🇹🇯, ҶТ |
Yɛtɔɣa sabbu gahinda | tɑdˈʂɪkɪstɑːn |
Yɛltɔɣa din nyɛ tuma ni dini | Tajik, Russian |
Tiŋgbani silima | National anthem of Tajikistan |
Kali | culture of Tajikistan |
Dunia yaɣili | Asia |
Tiŋa | Tajikistan |
Tinzuɣu | Dushanbe |
Wakati luɣili | UTC+05:00, Asia/Dushanbe |
Located in/on physical feature | Central Asia |
Tiŋgbaŋ yaɣili calinli | 38°35′0″N 71°22′0″E |
Coordinates of easternmost point | 37°24′42″N 75°9′36″E |
Coordinates of northernmost point | 41°1′48″N 70°25′48″E |
Coordinates of southernmost point | 36°40′48″N 71°45′20″E |
Coordinates of westernmost point | 39°18′16″N 67°20′42″E |
Highest point | Ismoil Somoni Peak |
Lowest point | Syr Darya |
Din nyɛ gɔmnanti nyolini | presidential system |
Office held by head of state | president of Tajikistan |
Tiŋgban zuɣ'lana | Emomali Rahmon |
Office held by head of government | Prime Minister of Tajikistan |
Tiŋgbani zuɣ'lana | Kokhir Rasulzoda |
Loo zalibu yaɣa | Supreme Assembly |
Saliya dibu kpamba ban be tooni | Supreme Court of Tajikistan |
Central bank | National Bank of Tajikistan |
Mali la daabili yaɣili binyɛra | Districts under Central Government Jurisdiction, Sughd Province, Khatlon Province, Gorno-Badakhshan Autonomous Region |
Tingbani liɣiri | Tajikistani somoni |
Di tarisi ni | Uzbekistan, Kyrgyzstan, China, Afghanistan |
Duhubu yaɣili | right |
Niɣilim buɣum polo puloku balishɛli | Europlug, Schuko, AS/NZS 3112 |
Taɣi | Tajik Soviet Socialist Republic, Soviet Union |
Hasitagi | Tajikistan |
Top-level Internet domain | .tj |
Tuuta | flag of Tajikistan |
Coat of arms | emblem of Tajikistan |
Geography of topic | geography of Tajikistan |
Nahingbaŋ | not-free country |
Taarihi bachikpani dalinli | history of Tajikistan |
Ziligi naba trafiki yaɣili | right |
Economy of topic | economy of Tajikistan |
Demographics of topic | demographics of Tajikistan |
Mobile country code | 436 |
Tiŋgbani boligu zalikpana | +992 |
Zuɣusaa zuɣusaa tangalimia lamba | 112 |
GS1 tiŋgbani code | 488 |
Lansisi plati koodi | TJ |
Maritime lamba kalinli | 472 |
Unicode bachinima | 🇹🇯 |
Category for maps | Category:Maps of Tajikistan |
Tajikistan,[lower-alpha 1][lower-alpha 2] Bɛ ni lahi mi shɛli Republic of Tajikistan,[lower-alpha 3]nyɛla din mali tiŋgbai yɛliŋ kamani 142,326 km2 (54,952 sq mi) ka di salo galisim buɣisi kamani 9,750,065 people.[1] Dushanbe n-nyɛ tiŋgbani maa tiŋ'zuɣu mini di tiŋ'karili. Di mini Afghanistan zaŋ chaŋ south, Uzbekistan zaŋ chaŋ west, Kyrgyzstan zaŋ chaŋ north, China zaŋ chaŋ east n di tarisi ka wɔligi biɛla ni Pakistan, Afghanistan's Wakhan Corridor n wɔligi li. Tajiks n-nyɛ zuliya shɛba ban galisi lala tiŋgbani ŋɔ ni ka taarihi wuhi ni Tajik ya tiŋgbani dɔla din pa nyɛ Tajikistan zuŋɔ ŋɔ n-ti tabili Afghanistan mini Uzbekistan yaɣ'shɛŋa.
Luɣ'shɛli din pa nyɛ Tajikistan maa daa na nyɛla kaya ni taɣada bɔbigu shee, n-ti pahi tiŋa din yuli booni Sarazm[2] zaŋ ti Neolithic mini Bronze Age ka daa naan yi ti niŋ biɛhigu shee n zaŋ ti Adiini mini kaya ni taɣada balibu nanima biɛhigu shee, n-ti pahi Oxus civilization, Andronovo culture, Buddhism, Nestorian Christianity, Hinduism, Zoroastrianism, Manichaeism,ni Islam. Nanima pam deei lala tiŋgbani ŋɔ, n-ti pahi Achaemenid Empire, Sasanian Empire, Hephthalite Empire, Samanid Empire, ni Mongol Empire. Timurid Empire mini Khanate of Bukhara sulinsi nyaaŋa, Timurid Renaissance daa puhi pani. Din nyaaŋa Russian Empire daa deei tiŋgbani ŋɔ ka Soviet Union gbaa daa dɔli na. Soviet Union saha maa, saha ŋɔ tiŋgbani maa taarisi maa daa buɣisiya, di ni daa na pahi Uzbekistan zuɣu maŋsulinsi polo pɔi ka naan yi deei di maŋmaŋa maŋsulinsi yuuni 1929.[3]
Anashaara goli 9 September 1991, Tajikistan daa deii bɛ maŋsulinsi di ni daa niŋ ka Soviet Union wɔligira. Sabiila tɔbu daa tuhiya dini daa kuli niŋ ka maŋsulinsi ŋɔ deegi naai, di daa pili la anashaara goli May 1992 n-ti naa anashaara goli June 1997.
Tum tɔbu ŋɔ ni tuhi naai, siyaasa palli din kpa nyɛla din soŋsi ka tiŋgbani ŋɔ chani tooni. Tiŋgbani zuɣulana Emomali Rahmon n su tiŋgbani ŋɔ tum yuuni 1994.[4][5]
Tajikistan nyɛla Tajik zuliya,[6] ka bɛ tɔɣisiri Tajik balli — balli din saɣiti tuuli — ka di zuɣu chɛ ka di pahi Persian-ni tɔɣisiri bal'shɛŋa ni zaŋ chaŋ Afghanistan mini Iran. Russian n-nyɛ bala maa zaa ni tooi tɔɣisiri shɛli n-tiri taba. Islam nyɛla din salo ni tooi vaai 96% salo ban be tiŋgbani maa ni. Gorno-Badakhshan oblast ni, di mini di salo wɔli taba maa zaa yoli, bala pam be ni ka Rushani, Shughni, Ishkashimi, Wakhi n-ti tabili Tajik nyɛ lala bali toɣisira ŋɔ puuni shɛŋa. Zooi sula kamani vaabu 90% tiŋgbani maa ni. Tajikistan pahila United Nations, CIS, OSCE, OIC, ECO, SCO, ni CSTO n-ti tabili NATO PfP partner ni.
A chirim ya: &It;ref>
tuma maa yi laɣingu din yuli nyɛ "lower-alpha", ka lee bi saɣiritiri $It;references group ="lower-alpha"/>
tuka maa bon nya