Andoro

Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Andorra (apartigilo)

Andora Princlando
Principat d'Andorra
Detaloj	Detaloj
Nacia himno: El Gran Carlemany
Nacia devizo: Virtus Unita Fortior (Unueco igas forta)
suverena ŝtato (1278–) lando sen maraliro lando princlando vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Andoro Malnova
Oficiala(j) lingvo(j)	kataluna lingvo
Uzata(j) lingvo(j)	Kataluna
Plej ofta(j) religio(j)	Katolikismo
Areo	468 km²
- % de akvo	0 %
Loĝantaro	77.000 (2019) Eraro! Nenombra signifo de nombra parametro! Bonvolu korekti (legu ĉe {{Informkesto lando}} kaj korektu la artikolon) (2023)
Loĝdenso	165 loĝ./km²
Loĝantoj	Andoranoj
Horzono	+1 UTC+2 (marto ĝis oktobro)
Interreta domajno	ad
Landokodo	AD
Telefona kodo	+376
Internacia aŭtokodo	AND
Plej alta punkto	Coma Pedrosa
Plej malalta punkto	Gran Valira
Politiko
Politika sistemo	Monarkio
Ŝtatestro	Joan Enric Vives Sicília kaj Emmanuel Macron
Ĉefministro	Xavier Espot Zamora
Nacia tago	8-an de septembro
Sendependiĝo	1278
Ekonomio
Valuto	Eŭro (EUR)
Membro de Monda Organizaĵo pri Meteologio (2018–) Internacia Organizaĵo de la Franclingvio (2004–) Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj (2003–) Tutmonda Pridogana Organizo (1998–) Organizo por Sekureco kaj Kunlaboro en Eŭropo (1996–) Internacia Telekomunika Unio (1993–) Unesko (1993–) Unuiĝintaj Nacioj (1993–) Vizorezigna programo de Usono (1991–) Interpol (1987–) Monda Organizaĵo pri Sano Konsilio de Eŭropo vd
v • d • r

La Andora Princlando (en la kataluna, Principat d'Andorra) estas eta lando en la sudo de Eŭropo kun 468 km², situanta sur la Pireneoj kun mezuma alteco de 1.996 metroj super la marnivelo. Ĝi havas landlimojn sude kun Hispanio, limigante kun la katalunaj komarkoj de Cerdanjo, Alta Urĝelo kaj Pallars Sobirà, kaj norde kun Francio, limigante kun la departemento Ariège, en la regiono Sudo-Pireneoj. Ĝia teritorio, kun ĉefurbo en Andoro Malnova, estas teritorie organizata en sep paroĥejoj kun entute 84.484 loĝantoj en la jaro 2008.^[1]

Andoro estas demokratia kaj sociala ŝtato kies politika reĝimo estas parlamenta princlando kaj ĝi havas kiel kun-princoj (ŝtatestroj) al la episkopo de Urĝelo, nuntempe Joan Enric Vives Sicília, kaj al la prezidanto de Francio, nuntempe Emmanuel Macron. La nuna andora ĉefministro estas Xavier Espot Zamora kaj la sola oficiala lingvo estas la kataluna,^[2] kvankam la hispana estas pli parolata ol la kataluna mem. La franca ankaŭ estas parolata de alta procento de la andora loĝantaro.

Andoro ne havas propran armeon kaj pri ĝia nacia defendo respondecas kaj Hispanio kaj Francio.^[3] Kaze de urĝo kaj/aŭ naturaj katastrofoj, kiel la inundoj de la jaro 1982, estas kunvokata la somateno, formata de adoltaj viroj (pli ol 18-jaraĝaj) kun andora civitaneco.

Dum longa tempo, Andoro estis izolita kaj malriĉa lando, sed ĝi atingis rimarkindan prosperon ekde la Dua Mondmilito danke al turismo kaj ĉefe ĉar ĝi estas impostparadizo.^[4][5]

1. ↑ informo de la registara statistika oficejo de Andoro, jen katalune, sed ankaŭ havebla hispane, france kaj angle. Arkivita el la originalo je 2012-07-31. Alirita 2013-01-30.
2. ↑ la andora konstitucio en retejo de la andora Ĝenerala Konsilio (katalune)^{[rompita ligilo]}
3. ↑ informo en la retejo boe.es, vidita la 11-an de majo 2008
4. ↑ informo en la retejo meh.es, vidita la 21-an de februaro 2009
5. ↑ informo en la retejo eleconomista.es "La OEKE (Organizaĵo pri Ekonomiaj Kunlaboro kaj Evoluigo) revizios la liston de fiskaj paradizoj por 2009" (hispane)