Bretonio

Tiu artikolo temas pri la historia kaj kultura Bretonio. Se vi celas la francan regionon, kies areo estas malpli vasta, alklaku Bretonio (franca regiono)

Montaro Menez Are

Bretonio
Flago	Blazono
Estas kultura regiono, historia regiono, historia lando [+]
Lando	Francio
- koordinatoj	48° 0′ 0″ N, 3° 0′ 0″ U (mapo)48-3Koordinatoj: 48° 0′ 0″ N, 3° 0′ 0″ U (mapo)
Plej alta punkto	Roc'h Ruz [+]
Akvokolektejo	34 022 km² (3 402 200 ha) [+]
Areo	34 022 km² (3 402 200 ha) [+]
Loĝantaro	4 687 381 [+] (2016)
Denseco	137,77 loĝ./km² [+] [+]
Horzono	UTC+01:00, UTC+02:00 [+]
DEC
DEC
Bretonio
Vikimedia Komunejo:  Bretagne [+]
v • d • r

Bretonio aŭ Bretonujo estas vasta duoninsulo situanta okcidente de la Eŭropa kontinento inter la manika markolo norde kaj la atlantika oceano okcidente kaj sude. Ĝi estas unu el la ses keltaj nacioj, laŭ vidpunkto lingvistika, etnologia kaj historia. Ekzistas flago, la Gwenn ha Du (blanko kaj nigro) kaj nacia himno, Bro gozh ma zadoù (Antikva lando de miaj patroj). Nuntempe estas parolataj du endogenaj lingvoj – la galoa kaj la bretona lingvo – kaj unu ekzogena lingvo – la franca lingvo – kiu estas la ununura oficiala kaj komprenata de ĉiuj.

Ekde la fino de la romia imperio, miloj da migrantoj devenantaj de Britio ekloĝas la okcidentan parton de tio kio estis tiam nomita Armoriko. Tiuj konstituis reĝlandon en la 9-a jarcento kiu poste fariĝis duklando. En 1532, ĝi iĝas "fremda provinco" en la Franca reĝlando ĝis la franca revolucio, dum kiu, en 1790, ĝi perdis sian apartan statuton. Ĝi estas poste apartigita en du francajn regionojn: 80 % en Bretonio (franca regiono) kaj 20 % en Luarlandoj.

La nomo Bretonio estas parenca al tiu de Britio, ĉar temis pri la sama popolo. Cetere, en aliaj lingvoj, la du nomoj estas tutsamaj, malsamigataj per la prefikso malgranda (Bretonio) kaj granda (Britio). Ĝia bretonlingva nomo, Breizh (/bʁejs/ laŭ IFA) estas literumita per ZH por akordigi la eksan skribmanieron, kiu ekzistis por la nordo kaj okcidento (Breiz), kun tiu de la sudo (Breih). Breizh estas kutime mallongigata BZH. ISO-kodo de la regiono estas FR-E. En la galoa lingvo ĝi nomiĝas Bertaèyn kaj en la franca lingvo, Bretagne.