Back Charlie Chaplin Afrikaans Charles Chaplin ALS ቻርሊ ቻፕሊን Amharic Charles Chaplin AN تشارلي تشابلن Arabic تشارلى تشابلين ARZ চাৰ্লি চেপলিন Assamese Charles Chaplin AST Charles Chaplin Aymara Çarli Çaplin Azerbaijani
Charles Spencer "Charlie" CHAPLIN (naskiĝis la 16-an de aprilo 1889 en Londono, Britio — mortis la 25-an de decembro 1977 en Vevey, Svislando) estis britdevena reĝisoro, produktoro, komikisto, aktoro, scenaristo, komponisto kaj humuristo kiu faris karieron ĉefe en Usono en la epoko de mutaj filmoj kaj estis unu el la plej kreivaj homoj de la epoko de la muta kino. Li ne nur reĝisoris, verkis scenarojn, produktis filmojn, sed ankaŭ mem muntis ilin kaj komponis la muzikon de siaj filmoj.
Kiel aktoro, Chaplin plej ofte ludis la rolon de persono apartenanta al malsupra sociala tavolo, kiu ruze defendas sian pozicion kontraŭ riĉuloj kaj potenculoj, tre ofte konata kiel Trampo. Tiu figuro iĝis unu el la plej konataj ikonoj tutmonde kaj unu el la plej gravaj bildoj en la historio de la kinindustrio.[1] Lia kariero daŭris pli ol 75 jarojn, de infanaĝo en la Viktoria epoko ĝis unu jaro antaŭ lia morto en 1977, kaj enhavis kaj laŭdadon kaj polemikon, el kabaretoj en Anglio ĝis lia morto en Vevey, Svislando.
La infanaĝo de Chaplin en Londono estis malriĉa kaj malfacila. Ĉar lia patro forestis kaj lia patrino estis ruinigita finance, li estis sendita al laborgastejo dufoje antaŭ sia naŭjariĝo. Kiam li estis 14-jaraĝa, lia patrino estis metita en frenezulejo. Chaplin ekaktoris ege frue, turnee ĉe music hall kaj poste kiel aktoro de teatro kaj komikisto. Estante 19-jaraĝa, li jam subskribis kontrakton kun la prestiĝa kompanio de Fred Karno, kiu portis lin al Usono. Chaplin estis kaptita por la filmindustrio kaj ekaperis en 1914 ĉe Keystone Studios. Tie li disvolvigis la figuron de Trampo kaj formis grandan aron de sekvantoj. Chaplin reĝisoris siajn proprajn filmojn dekomence kaj plue havis sian propran geaktoraron kiam li migris inter diversaj entreprenoj, inkluzive de Essanay, Mutual, kaj First National. Ĉirkaŭ 1918, li estis unu el la plej bone konataj figuroj en la mondo.
En 1919, Chaplin kunfondis la distribu-kompanion United Artists, kio havigis al li kompletan kontrolon super liaj filmoj. Lia unua longa filmo estis The Kid (1921), sekvita de A Woman of Paris (1923), The Gold Rush (1925), kaj The Circus (1928). Li malakceptis translokiĝi al la sonkino en la 1930-aj jaroj, kaj anstataŭe produktis City Lights (1931) kaj Modern Times (1936) sen dialogoj. Chaplin iĝis pli kaj pli politikema, kaj lia sekva filmo, The Great Dictator (La granda dictatoro, 1940), satire bildigis Adolf Hitler. La 1940-aj jaroj estis jardeko markita per polemikoj por Chaplin, kaj lia populareco dekadencis rapide. Li estis akuzita en la epoko de makartiismo pro komunismaj simpatioj, dum lia implikiĝo en procesoj pri patreco kaj edziĝoj al multe pli junaj virinoj okazigis skandalon en la puritanisma usona socio. Esplorado fare de FBI kaŭzis foriron de Chaplin el Usono al Svisio. Li forlasis sian ŝatatan rolulon Tramp en siaj pli lastaj filmoj, kiuj estis Monsieur Verdoux (1947), Limelight (1952), A King in New York (1957), kaj A Countess from Hong Kong (1967).
Chaplin verkis, reĝisoris, produktoris, eldonis, stelulis kaj komponis la muzikon por plejparto de siaj filmoj, ĉar li estis perfektisma, kaj volis kontroli ĉiujn aspektojn de la produktado de sia kino. Lia financa sendependeco permesis al li dediĉi jarojn al la disvolvigo kaj produktado de filmoj. Tiuj filmoj estas karakterizitaj per trogita, populara humoro kombinita kun emociemo, tipigita en la luktoj de lia rolulo Tramp kontraŭ la malfacilaĵoj. Multaj enhavas sociajn kaj politikajn temojn, same kiel membiografiajn elementojn. En 1972, kiel parto de la renovigita aprezo al lia verkaro, Chaplin ricevis Honoran Oskar-premion pro "la nekalkulebla efiko kiun li havis farante filmojn nome la artoformo de tiu jarcento". Li pluestas en tre alta konsidero, kaj liaj filmoj ekzemple The Gold Rush, City Lights, Modern Times, kaj The Great Dictator ofte estas rangigitaj en la listoj de la plej grandaj filmoj de ĉiuj tempoj en la kinindustrio.
- ↑ Cousins, p. 72; Kemp, pp. 8, 22; Gunning, p. 41; Sarris, p. 139; Hansmeyer, p. 3; #CITEREF.