Dekuma nombrosistemo

Dekuma nombrosistemo estas pozicia nombrosistemo kies bazo estas 10. Ĝi bezonas 10 ciferojn por skribi nombrojn, kaj en la eŭropa tradicio (al kiu apartenas Esperanto) tiuj 10 ciferoj estas 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.

Oni supozas, ke elekto de 10, kiel bazo de la sistemo, devenas de la kutimo kalkuli per fingroj.

Por skribi nombrojn, oni difinas kiom da unitoj de diversaj gradoj estas en ĝi kaj koncernajn ciferojn skribas en unu vico. Ekzemple, en la nombro 473, la lasta pozicio montras uniton de la 1‑a grado (${\displaystyle 10^{0}=1}$), la antaŭlasta pozicio montras uniton de la 2‑a grado (${\displaystyle 10^{1}=10}$), kaj la unua pozicio montras uniton de la 3‑a grado (${\displaystyle 10^{2}=100}$). Ĉiu unito de sekva grado estas 10‑oble pli granda ol la antaŭa. La ricevita vico por la nombro 473 estas: ${\displaystyle 4\times 10^{2}+7\times 10^{1}+3\times 10^{0}}$.

Pro la bezonoj de moderna komputila teknologio, aperis ankaŭ aliaj sistemoj : duuma (kun bazo 2, t.e. uzanta nur ciferojn 0 kaj 1), okuma (kun bazo 8, t.e. uzanta ciferojn de 0 ĝis 7), deksesuma (kun bazo 16, t.e. uzanta ĉiujn dek ciferojn kaj la unuajn 6 literojn de la angla alfabeto).

Deksesuma nombrosistemo estas uzata, ekzemple, en Unikodo por la Esperantaj literoj.

Dekumo aŭ decimalo^[1] estas ĉiu el la ciferoj, aperantaj dekstre de la onkomo, t.e. prezentantaj la frakcian parton.

1. ↑ decimala = dekuma (Vd   decimala en ReVo )