Kairo

Kairo
arabe القاهرة, Al-Qāhira
urbo
Flago
Oficiala nomo: القاهرة
Kromnomoj: La urbo de mil minaretoj, Ĉefurbo de araba mondo
Lando	Egiptio
Provinco	Provinco Kairo
Historiaj regionoj	4  - Antikva Egiptio  - Malnova Imperio  - Nova Imperio  - Fatima kaliflando
Kunurbejo	Granda Kairo Gizo
Memorindaĵoj	8  - Moskeo de Ibn Tulun  - Egipta muzeo en Kairo  - Al-Azhar-universitato  - Suda urbo de mortintoj  - Norda urbo de mortintoj  - Ĥan al-Ĥalili  - Piramidoj de Gizo  - Babilono
Rivero	Nilo
Situo	Kairo
- alteco	68 m s. m.
- koordinatoj	30° 03′ 29″ N 31° 13′ 44″ O / 30.05806 °N, 31.22889 °O / 30.05806; 31.22889 (mapo)
Areo	453 km² (45 300 ha)
- de aglomeraĵo	6,640 km² (664 ha)
- de metropolo	86,369 km² (8 637 ha)
Loĝantaro	7 786 640 (2008)
- de aglomeraĵo	17 290 000
- de metropolo	19 439 541
Denseco	17 189,05 loĝ./km²
- de aglomeraĵo	2 603 916 loĝ./km²
- de metropolo	225 075 loĝ./km²
Fondo	969
- loĝigita	antikvo
Urbestro	Abd El Azim Wazir (ekde )
Guberniestro [1]	Khaled Abdel-Aal Abdel-Hafez (ekde la 30an de aŭgusto 2018)
Horzono	OET (UTC+2)
- somera tempo	OEST (UTC+3)
Poŝtkodo
Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo	Islama Kairo
Situo enkadre de Afriko
Situo enkadre de Egiptio
Urba mapo
Vikimedia Komunejo: Cairo
Retpaĝo: www.cairo.gov.eg

Kairo (arabe القاهرة, al-Qāhirah, [al-KA-hi-ra], aŭ en la dialekto de ĝiaj loĝantoj مصر, Masr, [masr]) estas la ĉefurbo de Egiptio.

Laŭ la stato de 2018 en la urbo vivis 9 606 916 loĝantoj sur areo de 528 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 18 195 loĝantoj/km². Kun ĉirkaŭ 16 milionoj da loĝantoj en la metropola areo (aglomeraĵo) ĝi estas la plej granda urbo en Afriko kaj la plej granda kaj grava urbo de Proksima Oriento. Efektive, ĝia metropola areo estas la 16-a plej granda en la mondo.

Situanta proksime de la Nildelto,^[2][3] ĝi estis prafondita en la mezo de la 7-a jarcento fare de Amr ibn al-As, nomita Fustat (فسطاط) en tiu tempo. Ĝi estas kromnomita "la grandurbo de mil minaretoj" por ĝia tropezo de islama arkitekturo, Kairo longe estis centro de la politika kaj kulturvivo de la regiono. Kairo estis fondita fare de la Fatimida dinastio en la 10-a jarcento p.K., sed la terkomponado de la aktuala grandurbo estis la loko de naciaj ĉefurboj kies restoj restas videblaj en partoj de Malnova Kairo. Kairo ankaŭ estas asociita kun antikva Egipto ĉar ĝi estas proksima al la pratempaj urboj de Memfiso, Gizo kaj Fustat kiuj estas proksime de la Granda Sfinkso kaj la grandaj piramidoj de Gizo.

Egiptoj hodiaŭ ofte nomas Kairon Maṣr ([mɑsˤɾ] , مصر), la egiptaraba elparolo de la nomo por Egiptio mem, emfazante la daŭran rolon de la grandurbo en egipta influo.^[4][5] Ĝia oficiala nomo estas القاهرة al-Qāhirah , kio signifas laŭvorte "la venkanto" aŭ "la konkerinto"; egiptaraba elparolo: [elqɑ (ː) ˈheɾɑ], foje ĝi estas neformale ankaŭ referita kiel كايرو Kayro [ˈkæjɾo].^[6] Ĝi ankaŭ estas nomita Umm al-Dunja, kun la signifo "la patrino de la mondo".^[7]

Kairo havas la plej malnovan kaj plej grandan kinan kaj muzikan industriojn en la araba mondo, la duan plej aĝan institucion de pli alta lernado, nome Universitato al-Azhar. Multaj internaciaj amaskomunikilaroj, entreprenoj, kaj organizoj havas regionan ĉefsidejon en la grandurbo; la Araba Ligo havis sian ĉefsidejon en Kairo por la plej granda parto de sia ekzisto.

Kun pli ol 6.76 milionoj da loĝantoj^[8] disigitaj trans 453 kvadrataj kilometroj (175 kv. mejl.), Kairo estas senkompare la plej granda grandurbo en Egiptio. Kun pliaj 10 milionoj da loĝantoj tuj ekster la grandurbo, Kairo kuŝas en la centro de la plej granda metropola areo en Afriko kaj en la araba mondo same kiel la deka plej granda urba areo en la mondo. Kairo, kiel multaj aliaj mega-urboj, suferas pro altaj niveloj de poluo kaj trafiko. La metroo de Kairo - unu el nur du metrooj sur la afrika kontinento (la alia estas la Metroo de Alĝero) - rangas inter la dek kvin plej okupataj en la mondo,^[9] kun pli ol 1 milo da milionoj^[10] da ĉiujaraj pasaĝerveturoj. La ekonomio de Kairo unue estis vicigita en la Meza Oriento^[11] kaj 43-a tutmonde fare de la indico de mondurboj fare de la gazeto Foreign Policy en 2010.^[12]

Laŭ la stato de 2018 en Kairo vivis 9 606 916 loĝantoj sur areo de 528 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 18 195 loĝantoj/km².

1. ↑ https://www.reuters.com/article/us-egypt-governors/egypt-names-six-provincial-governors-mostly-ex-generals-idUSKCN11D285
2. ↑ Santa Maria Tours (4a de Septembro 2009). Cairo - "Al-Qahira"- is Egypt's capital and the largest city in the Middle East and Africa.. PRLog. Alirita 10a de Decembro 2011.
3. ↑ World's Densest Cities. Forbes (21a de Decembro 2006). Alirita 6a de Marto 2010.^{[rompita ligilo]}
4. ↑ Behrens-Abouseif 1992, p. 8
5. ↑ Golia 2004, p. 152
6. ↑ Good News for Me: بلال فضل يتفرغ لـ"أهل اسكندرية" بعد "أهل كايرو" Arkivigite je 2016-03-05 per la retarkivo Wayback Machine‏ arabe (Belal Fadl estas libera [por skribi] Ahl Eskendereyya (la popolo de Aleksandrio) laŭ Ahl Kayro (la popolo de Kairo))
7. ↑ Hedges, Chris. "What's Doing in Cairo," New York Times. 8a de Januaro, 1995.
8. ↑ (xls) Population and Housing Census 2006, Governorate level, Population distribution by sex, Central Agency for Public Mobilisation and Statistics, archived from the original on 2009-01-24, https://web.archive.org/web/20090124144207/http://www.msrintranet.capmas.gov.eg/ows-img2/xls/rep1ne.xls, retrieved 9a Julio 2009  Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2009-01-24. Alirita 2014-07-08.. Adjusted census result, as Helwan governorate was created on 17 April 2008 from a.o. parts of the Cairo governorate.
9. ↑ Cairo's third metro line beats challenges| Supplement | MEED
10. ↑ Cairo Metro Statistics. Arkivita el la originalo je 2018-12-26. Alirita 4a de Septembro 2012. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2018-12-26. Alirita 2022-01-01.
11. ↑ The 150 Richest Cities in the World by GDP in 2005. Alirita 11a de Novembro 2010.
12. ↑ The 2010 Global Cities Index. Arkivita el la originalo je 2011-02-16. Alirita 2014-07-08. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2011-03-09. Alirita 2014-07-08.