Paragvaja ilekso

Paragvaja ilekso
Paragvaja ilekso
Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta Klaso: Dukotiledonoj Magnoliopsida Ordo: Akvifolialoj Aquifoliales Familio: Akvifoliacoj Aquifoliaceae Genro: Ilekso Ilex Specio: I. paraguariensis
Dunomo
Ilex paraguariensis A. St. Hil.
Konserva statuso
Konserva statuso: Preskaŭ minacata (LR/nt)
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Paragvaja ilekso
v • d • r

Paragvaja ilekso ^[1] (Ilex paraguariensis) aŭ matea herbo (de la hispana yerba |gvaranie]]: ka'a) estas ilekso-specio de la familio akvifoliacoj, vegetanta en Sudameriko.

El ties folioj kaj branĉoj, sekigitaj kaj muelitaj, oni kuiras mateon, infuzaĵon oftan en la kuirarto kaj tradicioj de Argentino, suda Brazilo, Bolivio, Paragvajo kaj Urugvajo^[2][3][4] . Ĝi unue estis uzata kaj kulturata fare de la gvaranioj kaj en kelkaj tupiaj komunumoj en suda Brazilo, antaŭ la eŭropa koloniigo. Ĝin science klasis la svisa botanikisto Moses Bertoni, kiu ekloĝis en Paragvajo en 1895.

Mateo estas origine la nomo de la mateujo, tradicie uzata kiel ujo por la infuzaĵo. La planto estas amplekse kulturata komerce en Argentino, Brazilo kaj Paragvajo ekde la 19a jarcento, kaj estigis gravan industrion.

1. ↑ esperante Plena Ilustrita Vortaro 2002 p. 463
2. ↑ angle Yerba Mate: National Drink of Argentina? Arkivigite je 2020-02-23 per la retarkivo Wayback Machine
3. ↑ hispane Yerba mate en Argentina
4. ↑ angle Monda Konserveja Observa Centro (1998). Ilex paraguariensis. Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj, eldono de 2006. IUCN 2006. Elŝutita 9 May 2006.