Apatxe

Apatxeak
Biztanleak guztira
56.060 (bere burua apatxetzat dutenak)[1]
Biztanleria nabarmena duten eskualdeak
Ameriketako Estatu Batuak: Arizona, Mexiko Berria eta Oklahoma
Hizkuntza
Chiricahua, Jicarilla, Lipan apatxera, Ordokietako apatxera, Mescalero, Mendebaldeko apatxera
Erlijioa
Kristautasuna eta sinismen tradizionalak
Zerikusia duten beste giza taldeak
Navajo, dene

Apatxeak^[2] Estatu Batuetako Arizona, Mexiko Berria eta Oklahoman kokatutako amerindiarrak dira. Apatxe hitzak zuñeraz “etsai” esan nahi du eta espainiarrek jarri omen zieten. Bere buruari apatxeak Ndee deitzen dio. Arrantzaleak, ehiztariak eta nekazariak ziren. Talde txikitan bizi ziren, eta siuxen eta cheyenneen antzeko ohiturak zituzten.

500 urteko migrazioaren ostean, Kanadatik Mexiko iparraldera eta Estatu Batuetako hegomendebaldera ailegatu ziren. Europarrek azkenengo bi leku hauetan aurkitu zituzten.

Oso talde indartsua eta borrokatzailea izan zen gizaki zurien kontra errenditu arte, 1886. urtean. 1900ean, 17.000 mila apatxe bizi ziren eta bere talde burua ospetsuena Jeronimo izan zen. 1829. urtean jaio zen eta Fort Sill, Oklahoman hil zen. Berak Cochise buruzagia ordezkatu zuen. Cochiseren semea, Taza deritzona izan zen Jeronimo hautatu zuena bere aita ordezkatzeko. Orain erreserbetan bizi dira eta ez dira 6.000 baino gehiago.

1. ↑ Census.gov Census 2000 PHC-T-18. American Indian and Alaska Native Tribes in the United States: 2000. Ameriketako Estatu Batuetako Zentsu Bulegoa 2000
2. ↑ Euskaltzaindia. (PDF) 190. arauaː Munduko herriak eta etniak. .